Miesiąc: październik 2017

Nauczanie o cukrzycy powinno objąć także szersze kręgi społeczeństwa. Będąc chorobą społeczną i cywilizacyjną o coraz szerszym zasięgu, stanowi ona zagrożenie dla zdrowia w skali globalnej i wymaga z jednej strony lepszego zrozumienia ze strony społeczeństwa dla osób nią dotkniętych, a z drugiej podejmowania na szeroką skalę sposobów zapobiegania jej występowaniu i ograniczenia szkód zdrowotnych, które ona powoduje. W tym celu niezbędne jest stałe, systematyczne informowanie społeczeństwa o istocie cukrzycy, jej ewentualnych przyczynach, sposobie zapobiegania, a także o konieczności ułatwienia chorym adaptacji do nowych warunków w ramach współżycia społecznego. Zadania te wchodzą w zakres oświaty zdrowotnej, w której programie tematyka diabetologiczna powinna znaleźć miejsce odpowiadające społecznej wadze tego problemu. Oświata zdrowotna, ukierunkowana na zagadnienia cukrzycy, może w tym celu wykorzystywać środki masowego przekazu, jednak podawane w ten sposób informacje muszą być dokładnie przygotowane i kontrolowane przez kompetentne osoby. Najbardziej obiecujące są długoterminowe programy nauczania, organizowane systematycznie w formie pogadanek, wykładów, pokazów przez pracowników oświaty zdrowotnej we współpracy z fachowym personelem medycznym, pracownikami socjalnymi czy nawet pracownikami administracji. Inną formą edukacji zdrowotnej w tej dziedzinie są publikacje na temat cukrzycy i walki z nią, przeznaczone dla szerokiego odbiorcy. Oświata zdrowotna nie jest zadaniem łatwym i w poszczególnych działach, w tym także w diabetologii, wiele problemów metodycznych oczekuje ciągle jeszcze możliwie najlepszego rozwiązania. Podejmowane jednak obecnie na całym świecie wysiłki pozwalają przypuszczać, że zagadnienia związane z cukrzycą i człowiekiem chorym na...

Edukacji w zakresie wyżej przedstawionych problemów wymagają także najbliżsi członkowie rodziny chorego, z którymi pozostaje on w stałym kontakcie (rodzice, współmałżonek, dzieci). W szczególności ważne jest, aby najbliższe otoczenie rozumiało istotę choroby i jej następstwa psychologiczne i somatyczne, było obeznane z zasadami przestrzegania odpowiedniej diety, umiało, postępować z chorą osobą w czasie innej dodatkowej choroby, w stanie niedocukrzenia krwi czy kwasicy cukrzycowej (acetonuria). Chociaż należy zawsze dążyć do tego, aby chory z cukrzycą insulinozależną sam wstrzykiwał sobie ten hormon, jeden lub dwóch członków rodziny powinno posiąść tę umiejętność, podobnie jak umiejętność oznaczania cukru (glukozy) i acetonu oraz glukozy we krwi. Największą motywację do tego typu szkolenia i do przestrzegania otrzymanych wskazówek mają rodzice dzieci chorych na cukrzycę, którzy po nabyciu doświadczenia stają się rzeczywistymi partnerami zespolą medycznego i wnoszą wielce znaczący wkład w prawidłowy rozwój i poprawę jakości życia ich dziecka. Takiej samej pomocy wymagają często ludzie starsi, mający trudności w przyswojeniu sobie zasad zachowania zdrowotnego, a także chorzy z cukrzycą długotrwałą z zaawansowanymi późnymi...

Doświadczenie kliniczne poucza, że większość chorych dostosowuje swoje zachowanie zdrowotne do otrzymanych wskazówek zwykle przez kilka tygodni do kilku miesięcy, później zaś o nich zapomina i popełnia nieraz istotne błędy. Dlatego też powtarzanie szkolenia (reedukacja) i wzbudzanie na nowo motywacji do przestrzegania zasad prawidłowego zachowania zdrowotnego stanowi o powodzeniu nauczania i jest podstawą pedagogiki medycznej w cukrzycy. W podtrzymaniu motywacji dużą rolę odgrywa prawidłowe ukształtowanie się stosunku lekarz-pacjent oraz wpływ rodziny aktywnie zaangażowanej w podtrzymaniu u chorego chęci do przestrzegania zasad prawidłowego postępowania. Dodatni wpływ na postawę chorych ma także utrzymywanie kontaktu z innymi członkami grupy szkoleniowej i tworzenie klubów osób z cukrzycą, w których kontynuują oni wymianę doświadczeń i które stanowią wsparcie moralne, a nieraz i materialne (pomoc w domu), w trudnych sytuacjach życiowych. Stałe nauczanie i stała motywacja chorego na cukrzycę do prawidłowego zachowania zdrowotnego wchodzą w zakres działalności towarzystw chorych na...

Jest to etap właściwej edukacji chorego na cukrzycę. Nauczanie rozpoczyna się zwykle w kilka tygodni po stwierdzeniu tej choroby, przy czym obecnie jest ono coraz częściej realizowane w grupach (kilkunastoosobowych), dla których dobiera się odpowiedni program. Ta forma szkolenia jest łatwiejsza do przeprowadzenia, poza tym jej zaletą jest to, że w chorym ugruntowuje się przekonanie, iż nie jest on samotny w swojej chorobie; sprzyja ona też wymianie spostrzeżeń i doświadczeń między członkami grupy, a dyskusja wielu chorych z osobą nauczającą rozszerza zakres przekazywania informacji. Niektórzy pacjenci źle tolerują jednak nauczanie zespołowe i dla nich trzeba opracować program indywidualny. Wyjaśniającej rozmowy z pojedynczym pacjentem wymagają także takie problemy, jak: wybór zawodu, małżeństwo i założenie rodziny, impotencja i in. Na razie w zakres indywidualnej edukacji wchodzi nauczanie o niekonwencjonalnych metodach leczenia insuliną (użycie i obsługa pomp infuzyjnych). Tematy, które obejmuje ramowy program szkolenia, są następujące: 1. Ogólna informacja o cukrzycy: omówienie jej przyczyny i występujących w niej zaburzeń metabolicznych (pojęcie hiper- i hipoglikemii, związków ketonowych, acetonurii), rodzajów tej choroby i przebiegu — na poziomie odpowiadającym ogólnemu wykształceniu członków grupy. 2. Żywienie chorych na cukrzycę: objaśnienie energetyczności (kaloryczności) diety, jej składu, przygotowanie jadłospisu i rozkład posiłków w ciągu dnia. Bardzo ważne jest przyswojenie sobie przez pacjentów znajomości składu różnych produktów spożywczych (głównie zawartości w nich węglowodanów), domowych miar (łyżeczka, łyżka stołowa, szklanka produktu w stanie surowym i po ugotowaniu), zasad zamiany jednego...