W diagnostyce zaburzeń przemiany węglowodanów wykorzystuje się zjawisko glikozylacji białek, a w szczególności hemoglobiny i białek surowicy (albuminy). W krwince czerwonej dorosłego człowieka około 5% całej hemoglobiny stanowi hemoglobina szybko wędrująca — tak nazwana, ponieważ przy słabo zasadowym pH wędruje w elektroforezie na żelu skrobiowym szybciej od reszty hemoglobiny. Jest to tzw. frakcja HbAj, która dzieli się na dalsze frakcje. Najbardziej ilościowo znacząca jest frakcja HbA,c, będąca właściwym produktem przyłączenia się glukozy do grupy aminowej N-końcowej waliny łańcucha B hemoglobiny A. Proces glikozylacji jest proporcjonalny do stężenia glukozy we krwi i u chorych na cukrzycę hemoglobiny glikozylowanej jest przeciętnie 2 razy więcej (około 10%), zaś w cukrzycy niewyrównanej może jej być nawet ponad 3 razy więcej (około 18%) aniżeli u ludzi zdrowych. Wykazano znamienną korelację pomiędzy wartością HbAl0 (także HbAJ a glikemią na czczo, poposiłkową i dobową, a także cukromoczem. Nie stwierdzono takiej korelacji w cukrzycy typu 1 cechującej się dużymi wahaniami glikemii. Mała wartość HbAlc u chorych leczonych insuliną oznacza zagrożenie występowaniem hipoglikemii i na ogół zaleca się, by nie zmniejszać wartości tej frakcji poniżej 7%. W związku z tym, że zawartość HbAlc (HbAJ ulega znacznie wolniejszym zmianom aniżeli glikemia, obecnie coraz szersze zastosowanie znajduje oznaczanie tej frakcji hemoglobiny w ocenie stanu wy równania metabolicznego cukrzycy. Sugeruje się także — biorąc pod uwagę, że proces glikozylacji hemoglobiny trwa przez całe życie krwinki czerwonej — wykorzystanie tego badania dla oceny długotrwałości wyrównania lub niewyrównania cukrzycy w okresie poprzedzającym wykonanie badania (2—3 miesiące). Wyciąganie tego rodzaju wniosku jest jednak ograniczone względami metodycznymi. Hemoglobinę glikozylowaną oznacza się obecnie najczęściej metodą chromatograficzną na kolumnach zawierających żywicę kationowymienną. Wydzielona w ten sposób frakcja HbAlc zawiera obok stabilnej ketoaminy także tworzącą się przejściowo aldyminę, której stężenie zależy od aktualnego poziomu glikemii. O długotrwałości wyrównania lub niewyrównania cukrzycy na podstawid oznaczenia HbAlc można więc mówić dopiero po uprzednim usunięciu z próbek krwi frakcji pre-Alc (przez dializę lub ogrzanie do 37°C w 0,9% roztworze chlorku sodowego przez 5 h). Ponieważ w stosowanych obecnie szybkich metodach oznaczania hemoglobiny glikozylowanej, opartych na użyciu minikolumien (dostarczanych wraz z odczynnikami w postaci gotowych zestawów, jak np. Bio-Rad Hemoglobin Bio-Rad Laboratories; HbA, Rack Boehringer Mannheim), nie dokonuje się tego zabiegu, a ponadto najczęściej określa się wszystkie frakcje Aj razem, uzyskane w ten sposób wartości są mniej przydatne dla oceny sianu wyrównania metabolicznego cukrzycy w dłuższym czasie. Na wartość HbAt wpływają ponadto wartości innych frakcji HbAla+b, których stężenie zwiększa się w razie przetrzymywania próbek krwi (nawet w niskich temperaturach). Podobnie działa karbamylacja hemoglobiny w mocznicy. Także w razie wybiórczego oznaczania frakcji HbAlc (chromatografia wielkokolumnowa, wysokociśnieniowa chromatografia cieczowa) wynik może ulec zniekształceniu w przypadkach występowania we krwi wariantów hemoglobiny: obecność hemoglobiny S lub C daje wyniki fałszywie zaniżone, zaś obecność hemoglobiny płodowej (F) i innych rzadkich odmian, jak Hbl czy HbH, a także hemoglobiny acetylowanej (po spożyciu dużych dawek kwasu acetylosalicylowego) — wyniki fałszywie zawyżone. Większość możliwości błędnej interpretacji wyników, związanych z chromatograficznym oznaczaniem HbAlc, można ominąć, stosując do pomiaru stężenia tej frakcji hemoglobiny metodę kolorymetryczną, która wymaga jednak bardzo dokładnego przemycia krwinek czerwonych i używana jest głównie w badaniach seryjnych.
O autorze
Podobne wpisy
Ostatnie wpisy
zakątek zdrowia
Archiwa
- grudzień 2022
- listopad 2022
- sierpień 2022
- marzec 2022
- styczeń 2022
- wrzesień 2021
- sierpień 2021
- czerwiec 2021
- maj 2021
- kwiecień 2021
- grudzień 2020
- listopad 2020
- maj 2020
- kwiecień 2018
- marzec 2018
- luty 2018
- styczeń 2018
- grudzień 2017
- listopad 2017
- październik 2017
- wrzesień 2017
- sierpień 2017
- lipiec 2017
- czerwiec 2017
- maj 2017
- kwiecień 2017
- marzec 2017
- luty 2017
- styczeń 2017
Kategorie
Warto przeczytać
- Wysiłek fizycznyDzieci cechuje duża aktywność fizyczna i wysiłek jest ważnym elementem programu terapeutycznego u chorujących na cukrzycę. Mogą one uprawiać ćwiczenia gimnastyczne przewidziane …
- Obraz kliniczny i rozpoznanie retinopatii cukrzycowejSpośród różnych proponowanych podziałów retinopatii cukrzycowej przyjęła się klasyfikacja, która wyróżnia: 1. Retinopatię prostą (retinopathia simplex, background retinopathy), która obejmuje takie zmiany, …
- PseudomeliturieDodatni wynik badania moczu przy użyciu odczynnika Ny- landera lub Fehlinga (Benedicta) może występować w przypadku obecności niecukrowych substancji redukujących. Dotyczy to …
- Insulina we krwi ludzi zdrowychU ludzi zdrowych stężenie insuliny (IRI) we krwi (surowicy, osoczu) na czczo wynosi od 10 do 25 mj. w 1 1, nieco …
- Komórki AKomórki A występują zawsze w wyspach trzustkowych u człowieka i większości zwierząt. Ich liczba jest mniejsza w wyspach mieszczących się w głowie …
- Organizacja opieki zdrowotnej nad chorymi na cukrzycęRokowanie w cukrzycy zależy w dużym stopniu od opieki nad chorymi. W krajach, w których zapewniono wysoki poziom tej opieki, uzyskano najdłuższe …
- Uwagi dotyczące metody Jakuba WęgierkiDyskusja na temat, czy chorym na cukrzycę należy zabraniać spożywania cukru, czy też — odwrotnie — powinno im się to polecać, rozpoczęła …
- Neuropatia przewodu pokarmowegoZaburzenia czynnościowe, spowodowane neuropatią wegetatywną, można wykazać na całej długości przewodu pokarmowego, jednak tylko nieliczne ujawniają się klinicznie i sprawiają dolegliwości. Wspólną …
- Choroba dużych naczyńPodłożem anatomicznym choroby dużych naczyń jest miażdżyca tętnic, w mniejszym stopniu stwardnienie tętniczek oraz stwardnienie tętnic typu Monckeberga. Zmiany te nie są …
- Somatostatyna we krwiW związku z tym, że głównym źródłem somatostatyny we krwi jest przewód pokarmowy i że wątroba zatrzymuje i degraduje znaczne ilości tego …
- Stosowanie pochodnych biguaniduLeczenie pochodnymi biguanidu rozpoczyna się od dawek małych, stopniowo zwiększając je aż do osiągnięcia dawki terapeutycznej lub do wystąpienia objawów nietolerancji. Efekt …
Najnowsze komentarze