Podstawowym zaburzeniem w omawianym zespole jest nadmierne gromadzenie się we krwi (płynie ustrojowym) kwasu mlekowego oraz mleczanu i wystąpienie kwasicy metabolicznej. Może to być następstwem zarówno zwiększonego wytwarzania kwasu mlekowego, jak i ograniczenia jego zużycia; najczęściej zaś oba te procesy występują równolegle. Mleczan jest ubocznym produktem przemiany glukozy i pozostaje w kontrolowanej przez dehydrogenazę mleczanową równowadze z pirogronianem, przy czym stosunek molarny mleczanu do pirogronianu we krwi wynosi 10 : 1. Kluczowe znaczenie w kształtowaniu się ilorazu NADH:NAD, określającego stan oksydoredukcyjny komórki, ma nasilenie procesów utleniania w mitochondriach. W razie jego zahamowania zwiększa się stężenie NADH w cytosolu, a równocześnie zmniejsza się stężenie AMP, co z kolei nasila aktywność fosfofruktokinazy i podaż pirogronianu. Rezultatem tych zaburzeń jest wzmożone wytwarzanie kwasu mlekowego i mleczanu. Występuje to w hipoksji, a poza tym inne czynniki mogą również wpływać na zewnątrzmitochondrialne przemiany i dawać te same skutki (np. przeciwcukrzycowe pochodne biguanidu). Zmiany stężeń wyżej wymienionych składników determinujących wytwarzanie kwasu mlekowego mogą mieć także przyczyny pozamitochondrialne (np. przemiana dożylnie podanej fruktozy), mogą wreszcie zależeć od przemian zachodzących i w cytosolu, i w mitochondriach (np. przemiana alkoholu). Wzrost stężenia kwasu mlekowego i mleczanu we krwi (płynie ustrojowym) może być również wynikiem gorszego zużytkowania tego metabolitu. Jeżeli przyjąć, że dobowe wytwarzanie kwasu mlekowego u dorosłego mężczyzny o masie ciała 70 kg wynosi 1,7 mol, to w razie całkowitego (teoretycznie) zahamowania zużytkowania mleczanu w ciągu 6—-7 h nastąpi zmniejszenie ogólnej puli wodorowęglanów w płynie ustrojowym do połowy. Ponieważ wątroba jest narządem zużytkowującym największą ilość mleczanu, w razie ograniczenia jej wydolności czynnościowej wystąpi hiperlaktacydemia. Opisane mechanizmy są odpowiedzialne za szczególną skłonność chorych na cukrzycę do zwiększonego gromadzenia się mleczanu we krwi. Niedobór insuliny, powodując zahamowanie przemiany tlenowej pirogronianu do acetylo-CoA (zmniejszenie aktywności układu dehydrogenazy pirogronianu), nasila wytwarzanie kwasu mlekowego. Temu samemu procesowi sprzyja hipoksja tkanek, która w cukrzycy niedostatecznie kontrolowanej może wystąpić wskutek zwiększenia stężenia hemoglobiny glikozylowanej (HbAlc) i niedoboru 2,3-difosfoglicerynianu (2,3-DPG), a w cukrzycy długotrwałej — z powodu zmniejszenia przepływu krwi w tkankach i narządach, uwarunkowanego pojawieniem się zmian w małych i dużych naczyniach. Hiperlaktacydemia u chorych na cukrzycę może także być wynikiem stosowania zbyt dużej dawki insuliny i hamowania glukoneogenezy w wątrobie; zaobserwowano, że wstrzyknięcie tego hormonu przed próbą wysiłkową powoduje większy przyrost stężenia mleczanu we krwi niż sam wysiłek. Zwiększenie stężenia mleczanu we krwi podczas stosowania pochodnych biguanidu wiąże się z farmakologicznym działaniem tej grupy leków i jest wynikiem zarówno zwiększonego wytwarzania kwasu mlekowego wskutek hamowania oksydacyjnej fosforylacji w mitochondriach i nasilonej w związku z tym glikolizy, jak i zmniejszonego jego zużytkowania w wątrobie i w tkankach pozawątiobowych. Kwas mlekowy jest silnym kwasem organicznym (pKa 3,8) i przy pH płynów ustrojowych jest całkowicie zdysocjowany. Każda cząsteczka kwasu mlekowego dostarcza 1 jon H+, który jest wymieniany na jon Na+ wodorowęglanu o wiązany przez pozostałe układy buforowe. Mleczan jest wydalany w bardzo małych ilościach z moczem (7—10 mmol/d), co jest wynikiem dużej wartości maksymalnego transportu cewkowego tego metabolitu (TmL); zwrotne wchłanianie anionu mleczanowego odbywa się kosztem reabsorpcji kwaśnych anionów związków ketonowych oraz jonu. chlorowego, w związku z czym kwasicy mleczanowej często towarzyszy ketonuria i hipochloremia.
O autorze
Podobne wpisy
Ostatnie wpisy
zakątek zdrowia
Archiwa
- grudzień 2022
- listopad 2022
- sierpień 2022
- marzec 2022
- styczeń 2022
- wrzesień 2021
- sierpień 2021
- czerwiec 2021
- maj 2021
- kwiecień 2021
- grudzień 2020
- listopad 2020
- maj 2020
- kwiecień 2018
- marzec 2018
- luty 2018
- styczeń 2018
- grudzień 2017
- listopad 2017
- październik 2017
- wrzesień 2017
- sierpień 2017
- lipiec 2017
- czerwiec 2017
- maj 2017
- kwiecień 2017
- marzec 2017
- luty 2017
- styczeń 2017
Kategorie
Warto przeczytać
- Obraz morfologiczny i patogeneza retinopatii cukrzycowejSpośród wymienionych w tym rozdziale mechanizmów, doprowadzających do zmian w naczyniach włosowatych, w siatkówce szczególne znaczenie patogenetyczne przypisuje się względnej hipoksji, która …
- Powikłania związane z cukrzycą u dzieciDzieci wśród chorych na cukrzycę stanowią populację o potencjalnie najdłuższym okresie przeżycia, ale zarazem grupę, w której szkody spowodowane tą chorobą występują …
- Polipeptyd trzustkowyJak dotąd, niewiele wiadomo o wpływie tego peptydu na czynność komórek B. W badaniach doświadczalnych stwierdzono, że u niektórych gatunków zwierząt (mysz, …
- Cukrzyca a ciążaDzięki wprowadzeniu insuliny do leczenia cukrzycy młode dziewczęta dotknięte tą chorobą mogą osiągać dojrzałość płciową, a młode kobiety zachodzić w ciążę i …
- Pierwotne uszkodzenie włókna osiowego związane z zaburzeniem przemiany mioinozytoluZawartość tego cyklicznego poliolu, będącego jednym z 9 stereoizomerów inozytolu i mającego uznane działanie biologiczne, jest w nerwach obwodowych 30 razy większa …
- Jony sodowe i potasoweWydzielanie insuliny przez komórki B zmniejsza się w razie niedoboru jonów sodowych i potasowych. Uważa się, że mechanizm tego zaburzenia sprowadza się …
- Alkohol i pochodne sulfonylomocznikaInterakcja pomiędzy alkoholem a pochodnymi sulfonylomocznika może być dwojaka. Pierwszy jej typ polega na wystąpieniu głębokiej hipoglikemii, która jest spowodowana głównie sumowaniem …
- Zakażenia dróg moczowych i nerekZakażenia układu moczowego należą obok zakażeń skóry do najczęstszych w cukrzycy. Ich częstość zwiększa się w miarę trwania choroby, do czego przyczynia …
- Stosowanie pochodnych biguaniduLeczenie pochodnymi biguanidu rozpoczyna się od dawek małych, stopniowo zwiększając je aż do osiągnięcia dawki terapeutycznej lub do wystąpienia objawów nietolerancji. Efekt …
- Komórki AKomórki A występują zawsze w wyspach trzustkowych u człowieka i większości zwierząt. Ich liczba jest mniejsza w wyspach mieszczących się w głowie …
- Neuropatia układu autonomicznegoUszkodzenie nerwów układu autonomicznego w cukrzycy daje liczne i zróżnicowane objawy, co jest wynikiem rozległej funkcji regulacyjnej tego układu w organizmie. Zmiany …
Najnowsze komentarze