Pierwotne uszkodzenie komórek Schwanna

Głównym czynnikiem uszkadzającym komórki Schwanna w cukrzycy jest nadmierne nagromadzenie się w nich sorbitolu, stanowiącego pośredni produkt szlaku poliowego. Komórki te zawierają dużą ilość reduktazy aldozowej, będącej kluczowym enzymem w tej przemianie, i w razie zwiększenia podaży glukozy (hiperglikemia) wzrasta w nich wytwarzanie sorbitolu. Ponieważ poliol ten wolno przenika przez błony komórkowe, wzrost jego wewnątrzkomórkowego stężenia oznacza zwiększenie się molalności płynu komórkowego, co z kolei powoduje wzmożony napływ wody. U zwierząt z cukrzycą doświadczalną stwierdzono istotnie wzrost zawartości wody w nerwach, czemu towarzyszyło zwolnienie przewodzenia bodźców motorycznych. Z kolei w badaniach pośmiertnych nerwów u ludzi, którzy chorowali na cukrzycę, stwierdzono obok zwiększenia stężenia glukozy, także wzrost stężenia sorbitolu i fruktozy. Uważa się, że obrzęk komórek Schwanna, ich zwyrodnienie wodniczkowe i następczy zanik są przyczyną odcinkowej demielinizacji włókien osiowych w cukrzycy. Jest też możliwe, że nadmierna przemiana glukozy na szlaku poliolowym ogranicza wykorzystanie tego cukru dla innych celów (jako źródła energii), co zaburza funkcję tych komórek w inny sposób. Zaburzenie wytwarzania mieliny przez komórki Schwanna w cukrzycy może wreszcie być bezpośrednią konsekwencją niedoboru insuliny i zmniejszenia syntezy lipidów i fosfolipidów, stanowiących składnik mieliny. Jednakże za udziałem nasilenia przemian na szlaku poliolowym w rozwoju neuropatii cukrzycowej przemawia poprawa przewodzenia w nerwach bodźców motorycznych u zwierząt z cukrzycą doświadczalną, a motorycznych i sensorycznych u ludzi po leczniczym stosowaniu swoistego inhibitora reduktazy aldozowej.