Różnicowanie komórek wchodzących w skład wysp trzustkowych staje się widoczne u człowieka już od 9 tygodnia życia płodowego, zaś około 23 tygodnia wyspy są wyraźnie uformowane. U noworodka stanowią one około połowy całej masy trzustki. Dopiero w miarę rozrostu tkanki zewnątrzwydzielniczej w następstwie zadań, jakie jej przypadają w życiu pozapłodowym, dochodzi szybko do zmian proporcji i znacznej przewagi zewnątrzwydzielniczej części gruczołowej w ogólnej masie trzustki. Ponieważ jednak zwiększa się masa całej trzustki, zwiększa się także masa wysp trzustkowych. Trzustka dorosłego człowieka waży od 50 do 150 g, z czego około 2% przypada na tkankę wydzielania wewnętrznego, co odpowiada w przybliżeniu 1 min wysp trzustkowych o średnicy 75—175 pm, rozmieszczonych w całym gruczole, szczególnie jednak obficie skupionych w ogonie. Większość wysp ma kształt kulisty i jest wyraźnie odgraniczona od tkanki zrazikowej przez cienką, utworzoną z pojedynczych fibrocytów i ich. włókien warstwę, a także przez naczynia włosowate. Wyspy są obficie unaczynione i każda z nich jest zaopatrywana w krew tętniczą przez jedną lub kilka arterioli, od których do wnętrza wyspy biegnie sieć naczyń włosowatych połączonych między sobą zatokami; stanowią one około 1/5 objętości wyspy. Praktycznie wszystkie komórki wysp przylegają bezpośrednio do ściany włośniczek lub zatok. Obecność dużych okienek w tych ostatnich umożliwia transport do krwi lub z krwi dużych cząsteczek. Wyrażono pogląd, że w wyspach istnieje specjalny system mikrokrążenia wrotnego umożliwiający dotarcie na drodze dokrewnej hormonów wydzielanych przez jedne komórki wyspy (A i D) do innych komórek (B), jednak ta hipoteza nie jest, jak dotąd, przekonująco udokumentowana. Z naczyniami wnikają do wysp liczne włókna nerwowe, a w ich pobliżu i w samych wyspach stwierdza się skupienia komórek zwojowych. Badania w mikroskopie elektronowym wykazały obecność zakończeń adrenergicznych i cholinergieznych na komórkach wydzielniczych w przestrzeni okołonaczyniowej. Ponadto u większości ssaków stwierdzono w zakończeniach nerwów przed- zwojowych i pozazwojowych dodatnią reakcję immunologiczną dla niektórych peptydów, co dowodzi obecności w wyspach nerwowych zakończeń peptyder- gicznych. U człowieka wyróżnia się w wyspach trzustkowych 4 rodzaje komórek: A, B, D i PP (F). Każdy z nich wytwarza, spichrza i wydziela odrębny bioaktywny peptyd o właściwościach hormonu: komórki B — insulinę, komórki A — glukagon, komórki D — somatostatynę, komórki PP — polipeptyd trzustkowy (pancreatic polypeptide). Liczba komórek B jest mniej więcej jednolita we wszystkich wyspach; stanowią one 70—80% komórek wysp. Natomiast liczba komórek A i PP zależy od umiejscowienia wysp: w wyspach mieszczących się w trzonie i ogonie trzustki (a więc w tej części gruczołu, która wywodzi się od grzbietowego uchyłka jelita pierwotnego) przeważają komórki A (15%), natomiast w tylnej części głowy trzustki (która rozwija się z brzusznego uchyłka jelita pierwotnego) przeważają komórki PP. Liczba komórek D jest na ogół proporcjonalna do liczby komórek A i w ogonie i trzonie trzustki stanowią one około 5% ogólnej liczby komórek wysp. Liczbę komórek PP ocenia się w całej trzustce na 1% wszystkich komórek wysp. W życiu płodowym i we wczesnym dzieciństwie stosunek liczbowy komórek B do nie-B (głównie komórek A) kształtuje się inaczej. U noworodka wynosi on 1 : 1 lub 1,5 : 1 a dopiero później zmienia się szybko na korzyść komórek B; między 20 a 50 r.ż. wynosi on 4 : 1, zaś w starości zmniejsza się ponownie do wartości 3 : 1 lub 2 : 1. Z wiekiem zmienia się także rozmieszczenie komórek w wyspach. U człowieka komórki B są zawsze skupione w części środkowej wyspy, natomiast komórki A i PP są w dzieciństwie umiejscowione na obwodzie, a komórki D najczęściej pomiędzy komórkami A i B. W okresie dojrzałości komórki nie-B wnikają także do części środkowej wysp, tworząc charakterystyczną mozaikę z komórkami B. Część wysp ma u noworodka (człowieka) budowę dwubiegunową, która z czasem ulega zatarciu: po jednej stronie są skupione komórki B, po drugiej komórki A i D. Układ ten przemawia za „obligatoryjnością” sąsiedztwa komórek A i D.
O autorze
Podobne wpisy
Ostatnie wpisy
zakątek zdrowia
Archiwa
- marzec 2022
- styczeń 2022
- wrzesień 2021
- sierpień 2021
- czerwiec 2021
- maj 2021
- kwiecień 2021
- grudzień 2020
- listopad 2020
- maj 2020
- kwiecień 2018
- marzec 2018
- luty 2018
- styczeń 2018
- grudzień 2017
- listopad 2017
- październik 2017
- wrzesień 2017
- sierpień 2017
- lipiec 2017
- czerwiec 2017
- maj 2017
- kwiecień 2017
- marzec 2017
- luty 2017
- styczeń 2017
Kategorie
Warto przeczytać
- Zakażenia w cukrzycyW przeszłości zakażenia były częstym powikłaniem cukrzycy i niejednokrotnie w dużym stopniu przyczyniały się do niekorzystnego w niej rokowania. Od czasu odkrycia …
- Pierwotne uszkodzenie włókna osiowego związane z zaburzeniem przemiany mioinozytoluZawartość tego cyklicznego poliolu, będącego jednym z 9 stereoizomerów inozytolu i mającego uznane działanie biologiczne, jest w nerwach obwodowych 30 razy większa …
- AkromegaliaW przebiegu hormonalnie czynnego guza wychodzącego z komórek kwasochłonnych części gruczołowej przysadki, dającego u dorosłych obraz akromegalii, cukrzycę stwierdza się w około …
- Wpływ pracy mięśniowej na przemianę węglowodanów u ludzi zdrowychWysiłki fizyczne dzieli się na: dynamiczne i statyczne, na krótkotrwałe (do kilkunastu minut), cechujące się dużą intensywnością i szybkim występowaniem zmęczenia, oraz …
- GłodzenieGłodzenie, zarówno krótkoterminowe, jak i przedłużone, idzie w parze ze zmniejszaniem się stężenia insuliny we krwi na czczo. Najczęściej stwierdza się wówczas …
- Śpiączka mleczanowaW przeciwieństwie do śpiączek hiperglikemicznych — ketonowej i hipermolalnej — kwasica mleczanowa i śpiączka mleczanowa nie są swoistym powikłaniem cukrzycy i występują …
- Inne hormony wysp trzustkowychW wyspach trzustkowych około 20% komórek obdarzonych właściwościami wydzielniczymi stanowią komórki nie-B. Są to komórki A (około 15%) wydzielające glukagon, komórki D …
- Nauczanie pacjentówPodejmując szkolenie chorego na cukrzycę należy uwzględnić jego wiek, rodzaj cukrzycy, stan emocjonalny, poziom wykształcenia, zdolność przyswojenia sobie wiadomości, a także sytuację …
- Organizacja opieki zdrowotnej nad chorymi na cukrzycęRokowanie w cukrzycy zależy w dużym stopniu od opieki nad chorymi. W krajach, w których zapewniono wysoki poziom tej opieki, uzyskano najdłuższe …
- Rozwój dziecka chorego na cukrzycęPoprawne leczenie cukrzycy zapewnia prawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy dziecka chorego na cukrzycę. W razie jednak wczesnego wystąpienia choroby wzrost tych dzieci …
- Zmiany stawów i okołostawowe w cukrzycyW cukrzycy można wyróżnić 3 rodzaje zmian w stawach i w okołostawowej tkance łącznej, które zależą od występujących w tej chorobie zaburzeń …
Najnowsze komentarze