Zmiany morfologiczne, które stwierdza się w cukrzycy, można podzielić na takie, które wiążą się z etiologią tej choroby, oraz na ujawniające się w toku jej trwania, uważane powszechnie za jej powikłania. Do pierwszej grupy należą zmiany w wyspach trzustkowych, do drugiej — zmiany w naczyniach, nerwach i niektórych innych narządach. O ile do poznania występujących w cukrzycy zaburzeń metabolicznych i hormonalnych w dużym stopniu przyczyniły się doświadczenia na zwierzętach oraz badania in vitro izolowanych komórek, to znajomość zmian strukturalnych opiera się głównie na badaniach anatomopatologicznych — najczęściej pośmiertnych, znacznie rzadziej zażyciowych — ludzi chorych na cukrzycę. Badania morfologiczne miały i nadal mają fundamentalne znaczenie dla wyjaśnienia etiopatogenezy tej choroby, a także dla oceny jej przebiegu i leczenia. Badania wysp trzustkowych dostarczyły istotnych i przekonywających dowodów heterogenności cukrzycy. Z kolei duże znaczenie badań morfologicznych innych narządów i układów jest wynikiem tego, że właśnie zmiany w tych narządach i układach przesądzają o rokowaniu i umieralności większości chorych na cukrzycę.