Akromegalia

W przebiegu hormonalnie czynnego guza wychodzącego z komórek kwasochłonnych części gruczołowej przysadki, dającego u dorosłych obraz akromegalii, cukrzycę stwierdza się w około 1/4 przypadków, a nieprawidłową tolerancję glukozy u około 50% chorych. Zaburzenia te występują częściej u kobiet, mimo że częstość akromegalii wśród kobiet i mężczyzn jest taka sama. Zwykle upływa kilka, a nawet kilkanaście, lat od pojawienia się pierwszych klinicznych objawów akromegalii do wystąpienia jawnej cukrzycy. Ta ostatnia może mieć różny przebieg. Cechą charakterystyczną jest insulinooporność i duże zapotrzebowanie na insulinę, co jest wynikiem antagonistycznego wobec niej wpływu hormonu wzrostu, wydzielanego w nadmiarze w tej chorobie. Niekiedy zaznacza się skłonność do ketozy. W przypadkach remisji objawów akromegalii, samoistnej łub po skutecznym leczeniu, łagodnieją lub ustępują objawy cukrzycy (w około 50% przypadków), przy czym poprawa jest tym większa, im krócej trwała choroba (mniej niż 10 lat) i im doszczętniejsze było usunięcie guza. Rozpoznanie akromegalii nie nastręcza trudności i może być ustalone na podstawie wyglądu chorego, u którego stwierdza się charakterystyczne pogruhienie rysów twarzy, powiększenie dłoni i stóp. Z prostych badań pomocniczych znaczenie mają: badanie radiologiczne kości czaszki, rąk, stóp, a zwłaszcza kręgosłupa, wykazujące odokostnowe tworzenie się kości, oraz badanie narządów trzewnych stwierdzające ich powiększenie (visceromegalia). We krwi (surowicy, osoczu) stwierdza się zwiększenie stężenia hormonu wzrostu (powyżej 500 pmol/1 = 10 ng/ml), przy czym nie zmienia się ono (nie zwiększa się) w przebiegu hipoglikemii po wstrzyknięciu testowej dawki insuliny;