Z niedawnych badań wynika, że u człowieka gen determinujący biosyntezę glukagonu jest umiejscowiony w chromosomie 2 [171]. Bezpośredni produkt translacji swoistego m-RNA przez rybosomy siateczki śródplazmatycznej — preproglukagon — jest pojedynczym peptydem, liczącym 179 aminokwasów, zawierającym obok peptydu sygnałowego i liczącego 30 aminokwasów polipeptydu N-końcowego (glicentin related pancreatic polypeptide, GRPP) glicentynę (w której zawarta jest cząsteczka glukagonu) oraz dwa glukagonopodobne peptydy (glucagon-like peptide 1 i 2, GLP 1 i 2), liczące odpowiednio 37 i 34 aminokwasów. Podobnie jak w proinsulinie, te duże łańcuchy są połączone ze sobą przez zasadowe dwupeptydy, składające się z lizyny i argininy. Oddzielanie się poszczególnych łańcuchów następuje etapami i jest nieco inne w procesie biosyntezy glukagonu trzustkowego i glukagonopodobnych peptydów wytwarzanych poza obszarem trzustki. W komórkach A wysp trzustkowych po oddzieleniu się glicentyny szybko zostaje w niej odsłonięty fragment C-końcowy, co pozwala odróżnić immunologicznie glukagon trzustkowy od pozatrzustkowych peptydów glukagonopodobnych. Działanie biologiczne glukagonu ujawnia się dopiero po odsłonięciu N-końcowej jego części [30], Równolegle w komórkach A wysp trzustkowych wytwarzany jest polipeptyd o masie cząsteczkowej około 10 000, składający się z połączonych GLI-1 i GLI-2, nie reagujący z przeciwciałami skierowanymi przeciw C-końcowej części glukagonu. Rola tego peptydu jest dotąd nie wyjaśniona. Glukagon wstrzyknięty dożylnie znika z krwi z szybkością charakteryzującą się okresem półtrwania 4—6 min. Miejscem jego rozkładu jest wątroba i — w większym jeszcze stopniu — nerki. Te ostatnie są też głównym miejscem degradacji peptydów glukagonopodobnych. Biosynteza i wydzielanie glukagonu przez komórki A podlegają — podobnie jak sekrecja insuliny — regulacji metabolicznej, hormonalnej i nerwowej. Zmniejszają je substraty metaboliczne typu „paliwa” (glukoza, kwasy tłuszczowe, związki ketonowe), które wnikają swobodnie do komórek A i ulegają w nich typowym przemianom. Wiele przemawia za tym, że jednym z istotnych sygnałów jest gromadzenie się ATP, zwiększenie bowiem stężenia tego nukleotydu w komórkach A hamuje biosyntezę i wydzielanie glukagonu. Aminokwasy, głównie cukrotwórcze (alanina), zwiększają sekrecję glukagonu. W zasadzie działają więc na komórki A tak samo jak na komórki B, należy jednak zaznaczyć, że wydzielanie insuliny nasilają przede wszystkim aminokwasy egzogenne, w tym zwłaszcza aminokwasy ketotwórcze (leucyna). W zakresie regulacji hormonalnej szczególnie znaczenie przypisuje się wzajemnym wpływom parakrynnym komórek A, B i D. Glukagon zwiększa sekrecję insuliny i somatostatyny, z kolei oba te hormony na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego hamują czynność wydzielniczą komórek A. Czynność tych komórek jest pobudzana natomiast przez hormony jelitowe, zwłaszcza przez grupę peptydów cholecystokininy, GIP i VIP, prawdopodobnie w ramach funkcjonowania osi jelitowo-trzustkowej. Większe znaczenie ma przy tym sygnał pobudzający, wywoływany spożyciem posiłku białkowego, niż sygnał hamujący po spożyciu węglowodanów. Wzrost wydzielania glukagonu następuje również pod wpływem katecholamin, co ma znaczenie w szybkim uwalnianiu substratów energetycznych. Przyrost stężenia tego hormonu opisano także po podaniu glikokortykosteroidów i temu zjawisku przypisuje się znaczenie w pobudzeniu glukoneogenezy przez hormony kory nadnerczy. Hormon wzrostu wyraźnie zwiększa wydzielanie glukagonu, co znajduje wyraz w zachowaniu się glukagonemii w stanach chorobowych, przebiegających zarówno z nadmierną, jak i zmniejszoną sekrecją somatotropiny. Czynność wydzielniczą komórek A podlega także regulacji autonomicznego układu nerwowego. W komórkach tych wykazano obecność receptorów adrerergicznych typu at i 32, przy czym pobudzenie pierwszych hamuje, a pobudzenie drugich zwiększa wydzielanie glukagonu. Jest charakterystyczne, że adrenalina, która reaguje z oboma typami receptorów adrenergicznych, w komórkach A bardziej pobudza receptory typu 52 (zwiększenie sekrecji glukagonu), zaś w komórkach B — bardziej receptory typu at (hamowanie sekrecji insuliny). Pobudzenie receptorów cholinergicznych muskarynowych i peptydergicznych zwiększa wydzielanie glukagonu, czyli efekt tej stymulacji jest w komórkach A taki sam jak w komórkach B.
O autorze
Podobne wpisy
Ostatnie wpisy
zakątek zdrowia
Archiwa
- grudzień 2022
- listopad 2022
- sierpień 2022
- marzec 2022
- styczeń 2022
- wrzesień 2021
- sierpień 2021
- czerwiec 2021
- maj 2021
- kwiecień 2021
- grudzień 2020
- listopad 2020
- maj 2020
- kwiecień 2018
- marzec 2018
- luty 2018
- styczeń 2018
- grudzień 2017
- listopad 2017
- październik 2017
- wrzesień 2017
- sierpień 2017
- lipiec 2017
- czerwiec 2017
- maj 2017
- kwiecień 2017
- marzec 2017
- luty 2017
- styczeń 2017
Kategorie
Warto przeczytać
- Okres cukrzycy długotrwałej (powtórki)Doświadczenie kliniczne poucza, że większość chorych dostosowuje swoje zachowanie zdrowotne do otrzymanych wskazówek zwykle przez kilka tygodni do kilku miesięcy, później zaś …
Zaskakujące dyniowe tiramisu
Tiramisu to klasyczny deser, znany i kochany przez większość. Jednak czasem nawet klasyka może się przejeść. Zwykle klasyczne tiramisu warto więc czasami …- Receptor insulinowyObecność receptora insulinowego stwierdzono w błonie licznych komórek, takich jak adypocyty, komórki mięśniowe, hepatocyty, limfocyty, inonocyty i in. Zasługuje na uwagę, że …
- RemisjaU około 30% dzieci w pierwszym okresie leczenia zapotrzebowanie na insulinę maleje w znacznym stopniu, dając obraz remisji. Ustępują wówczas objawy kliniczne …
Zdrowa dieta
Kiedy przygotowujemy posiłki, zazwyczaj zależy nam aby było ono smaczne, a już nieco mniej uwagi przykuwamy do tego aby było ono zdrowe. …- Przeciwciała alergiczneSą to ciepłochwiejne przeciwinsulinowe przeciwciała humoralne, należące do immunoglobulin E, powodujące w stężeniach ponadprogowych kliniczne objawy natychmiastowej alergii insulinowej. Usadowione na komórkach …
- Skład jakościowy dietyW ramach ustalonego na wstępie zapotrzebowania energetycznego należy tak dobrać poszczególne składniki pokarmowe, aby dzienna racja żywności zawierała odpowiednią ilość białka, tłuszczu …
- Wpływ pracy mięśniowej na przemianę węglowodanów u chorych na cukrzycęU ludzi chorych na cukrzycę reakcja metaboliczna na wysiłek fizyczny może być odmienna aniżeli u zdrowych, co zależy od szczegółowej roli insuliny, …
- Insulina we krwi u chorych na cukrzycęOznaczanie insuliny (IRI) we krwi chorych na cukrzycą typu 1 ma niewielkie znaczenie, gdyż w tej postaci choroby wskutek uszkodzenia i zniszczenia …
- Patogeneza śpiączki mleczanowejPodstawowym zaburzeniem w omawianym zespole jest nadmierne gromadzenie się we krwi (płynie ustrojowym) kwasu mlekowego oraz mleczanu i wystąpienie kwasicy metabolicznej. Może …
- Insulinooporność poza(post)receptorowaJej przyczyną jest zaburzenie „sprzężenia” (coupling) kompleksu insulina-receptor insulinowy z układem efektorowym komórki, podlegającym wpływowi tego hormonu. W tej postaci insulinooporności występuje …
Najnowsze komentarze