Cukrzyca typu 1

Stanowi ona najczęstszą postać cukrzycy wieku dziecięcego i wiele informacji dotyczących tego typu cukrzycy uzyskano, badając jego uwarunkowania, przebieg i powikłania u dzieci dotkniętych tą chorobą. Zapadalność na tę postać cukrzycy u dzieci zwiększa się z wiekiem, przy czym jej krzywa ma 2 wierzchołki — pierwszy między 5 a 8 r.ż., drugi — między 11 a 12 r.ż. u chłopców i o rok wcześniej u dziewcząt. Stwierdza się także charakterystyczną sezonowość zapadalności na cukrzycę wśród dzieci, przy czym jest ona wyraźniejsza w młodszych grupach wieku. Duża dynamika przemian metabolicznych u dziecka sprawia, że ewolucja cukrzycy jest u niego szybsza aniżeli u ludzi dorosłych, i to tym, szybsza, im dziecko jest młodsze. Przeciętnie okres od wystąpienia pierwszych objawów choroby do ustalenia rozpoznania wynosi u dzieci starszych około 1 miesiąca, u dzieci młodszych 1—2 tygodnie. Spośród tych ostatnich u co piątego dziecka cukrzyca zostaje rozpoznana dopiero po wystąpieniu śpiączki cukrzycowej (ketonowej). Przyczyną tego opóźnienia jest często mylna u młodszych dzieci interpretacja objawów zależnych od hiperglikemii i ketozy i przypisywanie ich innym chorobom wieku dziecięcego, takim jak: moczenie nocne (enuresis noctuina), choroba dróg moczowych i nerek (wielomocz), zaburzenia dyspeptyczne (wymioty, bóle brzucha), niedokrwistość (ogólne osłabienie). Głównymi objawami cukrzycy są: bardzo duże pragnienie (picie zimnej wody), wielomocz i chudnięcie. Często moczenie się dziecka w nocy jest motywem skłaniającym rodziców do szukania porady lekarskiej. O ile dzieci starsze mają duży apetyt, o tyle u dzieci młodszych przeważa brak łaknienia. W badaniu przedmiotowym stwierdza się suchość skóry i błon śluzowych (języka) i znaczne wychudzenie. Czasem mogą występować objawy ketozy (charakterystyczny zapach powietrza wydechowego). Stałym początkowym objawem u dzieci chorych na tę postać cukrzycy jest znaczne powiększenie wątroby, która jest gładka i niebolesna. Jest ono spowodowane odkładaniem się dużej ilości glikogenu w jądrach hepatocytów i lipidów w cytoplazmie hepatocytów. Po podjęciu skutecznego leczenia wątroba ulega szybko zmniejszeniu. Rozpoznanie cukrzycy ustala się łatwo na podstawie prostych badań laboratoryjnych. Glikemia na czczo z reguły przekracza 11,1 mmol/1 (200 mg%), w moczu stwierdza się dużą zawartość cukru (6—10%), a najczęściej także obecność acetonu. Bardziej specjalistyczne badania wykazują zwiększenie w surowicy (osoczu) stężenia proinsuliny i małe stężenie „rzeczywistej” insuliny i peptydu C, co odzwierciedla dysfunkcję i zanik komórek B. U dzieci z cukrzycą typu 1 można często wykazać na początku choroby obecność w surowicy przeciwciał przeciw komórkom wysp trzustkowych i autoprzeciwciał insulinowych.