Insulina we krwi ludzi zdrowych

U ludzi zdrowych stężenie insuliny (IRI) we krwi (surowicy, osoczu) na czczo wynosi od 10 do 25 mj. w 1 1, nieco się zmniejsza w miarę przedłużenia okresu głodzenia, natomiast szybko i wyraźnie się zwiększa po spożyciu posiłku zawierającego węglowodany i białko. Wysiłek fizyczny również zmniejsza insulinemię, co jest szczególnie widoczne u osób otyłych z nadmiarem tego hormonu we krwi. Te czynniki sprawiają, że krzywa insulinemii w ciągu doby przebiega dość charakterystycznie i cechuje się trzema wyraźnymi wierzchołkami przypadającymi po głównych posiłkach. Wysokość tych wierzchołków zależy od obfitości i składu pożywienia, największe przyrosty stężenia insuliny opisano zarówno po śniadaniu, jak i po kolacji. Po doustnym obciążeniu testową dawką glukozy (50, 75 i 100 g) przyrost insulinemii u zdrowego człowieka jest przeciętnie 5-krotny i pomiędzy 30 a 60 min testu osiąga ona poziom 75—100 mj. w 1 l. Dożylne wstrzyknięcie roztworu glukozy (20—25 g glukozy) wcześniej powoduje maksymalny przyrost insulinemii, bo pomiędzy 2 a 5 min po wstrzyknięciu, z tym że trwa on znacznie krócej i zwykle w ciągu 60 min stężenie insuliny wraca do wartości wyjściowej. Dokładniej dynamikę sekrecji insuliny można prześledzić, podając glukozę w przedłużonym wlewie dożylnym; w ocenie tego testu uwzględnia się zarówno wielkość przyrostu, jak i kształt krzywej glikemicznej. Zgodnie z badaniami in vitro, inne heksozy albo nie zwiększają u człowieka stężenia insuliny (fruktoza, galaktoza), albo też przyrost ten jest bardzo niewielki (mannoza). Spośród pentoz silnym bodźcem wydzielania insuliny jest ksylitol, jednak jego wpływ występuje wyraźniej u niektórych zwierząt (psów) niż u ludzi. Wyraźny przyrost insulinemii następuje po spożyciu posiłku białkowego (60 g), jednak ze względu na prostotę wykonania, powtarzalność i dobrą tolerancję z tej grupy bodźców najczęściej stosuje się L-argininę podawaną we wlewie dożylnym w ilości 25—30 g. Podobnie działa dodwunastniczy wlew mieszaniny aminokwasów (0,5/kg m.c.). Zwiększenie się stężenia insuliny we krwi po posiłku białkowym lub po podaniu aminokwasów jest u osób dorosłych mniejsze aniżeli po obciążeniu glukozą, ale w razie równoczesnego podania węglowodanów i białka przyrost insulinemii jest większy, niżby to wynikało z sumowania się wpływów obu tych składników pożywienia. Spośród hormonów w celu pobudzenia wydzielania insuliny u człowieka najczęściej stosuje się glukagon. Wstrzyknięty dożylnie w dawce 1,0 mg powoduje on w ciągu 2—5 min maksymalny przyrost insulinemii której wartość przekracza wówczas 2—3-krotnie wartość wyjściową. Powszechne zastosowanie znajduje także próba dożylnego obciążenia tolbutamidem: po dożylnym wstrzyknięciu 1,0 g soli sodowej tego leku następuje szybki, 2—3-krotny wzrost insulinemii, przy czym maksymalne wartości stwierdza się, podobnie jak po dożylnym wstrzyknięciu roztworu glukozy czy glukagonu, między 2 a 5 min od początku podawania leku. Reakcja zdrowego człowieka na bodźce insulinotropowe zmienia się z wiekiem. U noworodków stężenie insuliny we krwi na czczo jest takie samo lub nawet większe aniżeli u osób dorosłych, jednak maksymalny jego przyrost po dożylnym wstrzyknięciu roztworu glukozy jest nieco opóźniony. Przypuszcza się, że jest to wyrazem nieco późniejszego wykształcenia się prawidłowego reagowania komórek B na ten cukier, gdyż wstrzyknięcie noworodkom glukagonu powoduje szybkie i prawidłowe zwiększenie insulinemii. Za taką koncepcją przemawia także większy jej przyrost u wcześniaków po dożylnym wlewie aminokwasów aniżeli po podaniu glukozy. W późniejszym okresie wieku dziecięcego sekrecja insuliny jest taka sama jak u osób dorosłych. Wbrew dawniejszym poglądom nie wydaje się, by starzenie się per se pogarszało biosyntezę i wydzielanie tego hormonu. Wielokrotnie donoszono, że przyrosty insulinemii u ludzi starych po doustnym i dożylnym obciążeniu glukozą są podobne jak u ludzi w średnim wieku.