Kardiopatia cukrzycowa

Pod pojęciem kardiopatii cukrzycowej (cardiopathia diabetica), proponowanym przez niektórych autorów, rozumie się bardziej rozległe, a zarazem bardziej dla cukrzycy swoiste uszkodzenie serca, spowodowane skojarzeniem się zmian w tętnicach i tętniczkach z innymi zmianami w tym narządzie, stanowiącymi powikłanie cukrzycy. Występujące w kardiopatii cukrzycowej zmiany można ująć w 5 grup: 1. Miażdżyca tętnic i stwardnienie tętniczek wieńcowych, odgrywające dominującą rolę w patologii serca w cukrzycy. Podkreśla się, że błona środkowa tętniczek serca zawiera szczególnie dużo substancji p.a.S.-dodatniej. 2. Swoiste dla cukrzycy zmiany w naczyniach włosowatych serca. W naczyniach tych stwierdzono mikrotętniaki, podobne do tych, które się widuje w siatkówce chorych na cukrzycę. 3. Uszkodzenie i zmniejszenie liczby włókien obwodowych autonomicznego układu nerwowego w sercu. Zmiany dotyczą w większym stopniu obwodowych neuronów układu przywspółczulnego, co doprowadza do względnej przewagi układu współczulnego. Stały częstoskurcz spoczynkowy oraz ograniczenie zdolności adaptacji częstości skurczów serca do różnych sytuacji stanowią czynnik wybitnie obciążający serce. 4. Zmiany w samym mięśniu sercowym. Dochodzi w nim do zwiększonego odkładania glikoprotein oraz rozrostu tkanki łącznej okołonaczyniowej i śródmiąższowej oraz do tworzenia drobnych ognisk włóknienia, co powoduje pogrubienie oraz większą sztywność tego mięśnia, Tym zmianom histologicznym odpowiadają wyniki badania echokardiograficznego, wykazujące pogrubienie przegrody i zmniejszenie jej skurczowych odchyleń. Zmiany te stwierdza się u młodych pacjentów z cukrzycą typu 1, co przemawia za ich rozwojem niezależnym od zmian w naczyniach, 5. Zaburzenie czynności układu przewodzącego, wykorzystującego jako źródło energii głównie glukozę i stąd zależnego w większym stopniu niż mięsień serca od prawidłowej przemiany tego cukru. Rozwój i nasilenie wyżej opisanych zmian zależy przede wszystkim od czasu trwania choroby podstawowej, dlatego pełny obraz kardiopatii cukrzycowej występuje w cukrzycy długo trwającej — dość często w cukrzycy typu 1. Skojarzenie się w sercu osób z cukrzycą kilku zmian doprowadzających ostatecznie do pogorszenia jego sprawności może tłumaczyć „nadumieralność” tych chorych na zawał mięśnia sercowego, a także duży odsetek zgonów z powodu „innych chorób serca”, może wreszcie być przyczyną nagłych zgonów w cukrzycy bez ewidentnych objawów i obrazu choroby niedokrwiennej serca. Wyodrębnienie kardiopatii cukrzycowej jako odrębnej jednostki patologii mięśnia sercowego jest jednak ciągle tylko propozycją, która wymaga sprawdzenia w dalszych badaniach i obserwacjach klinicznych. Nasuwa się bowiem pytanie, czy mamy tu do czynienia z wyraźnie zdefiniowanym zespołem klinicznym w przebiegu określonych zmian narządowych (podobnie jak w retinopatii lub nefropatii cukrzycowej), czy też tylko z pogorszeniem przebiegu zawału lub niewydolności krążenia wskutek współistnienia innych późnych powikłań cukrzycy w obrębie’ serca. Jest to zbiór nieswoistych dla cukrzycy zespołów neurologicznych, będących klinicznym wyrazem zaburzeń ukrwienia mózgu, spowodowanych miażdżycą tętnic i stwardnieniem tętniczek.