Glukoza przenika od matki do płodu przez barierę łożyskową na zasadzie ułatwionej dyfuzji. Inne główne metabolity, jak aminokwasy, glicerol, związki ketonowe i wolne kwasy tłuszczowe, także przechodzą przez łożysko w stopniu zależnym od ich stężenia we krwi matki. Zmiany w ilościowym i jakościowym stężeniu tych substancji u matki powodują więc analogiczne wahania ich stężenia w środowisku, w jakim rozwija się płód. Ten zaś wykorzystuje je w sposób kontrolowany przez własne hormony, bowiem łożysko nie przepuszcza insuliny ani hormonu wzrostu, a więc tych hormonów, które odgrywają główną rolę w procesach budowy nowych struktur i pobierania niezbędnej do tego energii. Łożysko odgrywa kluczową rolę w procesie zaopatrywania płodu w niezbędne substraty przez wydzielanie do krwi matki hormonów działających katabo- licznie. Wśród nich główne miejsce zajmują: laktogen łożyskowy (human placental lactogen, HPL), bardzo zbliżony budową i działaniem biologicznym do hormonu wzrostu, kortyzol, którego wydzielanie jest pobudzane przez wytwarżany w łożysku ACTH, oraz łożyskowe estrogeny i progesteron; w końcowym okresie ciąży i okresie karmienia wpływ na metabolizm matki wywiera prolaktyna. Laktogen łożyskowy, którego stężenie w przebiegu ciąży systematycznie wzrasta i pod jej koniec osiąga wartość 10 gg/ml, działa silnie lipolitycznie, zaś dostarczenie tkankom matki dużej ilości substratu energetycznego w postaci kwasów tłuszczowych umożliwia transport „zaoszczędzonej” w ten sposób glukozy z jej krwi do krwi płodu. Podobny wpływ wywiera prolaktyna. Oddziaływanie kortyzolu sprowadza się do nasilenia glukoneogenezy, zaś estrogenów i progesteronu — do pobudzenia hiperplazji i hipertrofii komórek B wysp trzustkowych oraz do nasilenia lipolizy. W następstwie działania tych hormonów oraz ułatwionej dyfuzji glukozy przez łożysko do krwi płodu w organizmie matki bardzo szybko rozwija się stan głodu węglowodanów, połączony ze wzmożonym utlenianiem kwasów tłuszczowych. Stan ten określono nazwą przyspieszonego głodowania (accelemted slarvation), przy czym jest charakterystyczne, że nie towarzyszy mu zwiększenie wydzielania glukagonu. Wzmożone utlenianie kwasów tłuszczowych i związków ketonowych powoduje nietolerancję glukozy i insulinooporność typu poza(post)receptorowego. Do wystąpienia insulinooporności, osiągającej największe nasilenie w trzecim trymestrze, przyczynia się także unieczynnianie insuliny przez łożysko, które działa podobnie jak insulinaza. Hiperinsulinemia, która występuje głównie po posiłkach w przebiegu prawidłowej ciąży, zależy nie tylko od stopniowo narastającej insulinooporności, ale także od zwiększenia wrażliwości komórek B wysp trzustkowych na pobudzenie ich przez glukozę. Sinusoidalna krzywa, wyrażająca zależność: dawka glukozy-odpowiedź insulinowa, ulega w prawidłowej ciąży przesunięciu w lewo. Opisane wyżej zmiany hormonalne i metaboliczne znajdują odzwierciedlenie w stężeniach glukozy, kwasów tłuszczowych i triglicerydów we krwi w przebiegu prawidłowej ciąży. Glikemia na czczo jest mniejsza i wynosi przeciętnie 4,3—3,3 mmol/1 (80—60 mg/%), natomiast jej przyrost po posiłku (lub po doustnym spożyciu glukozy) jest większy u kobiet w ciąży aniżeli u ich nieciężarnych rówieśniczek. Z tego względu proponowano przyjęcie nieco innych kryteriów oceny doustnego testu tolerancji glukozy w ciąży. W istocie rzeczy te odchylenia wartości glikemii w prawidłowej ciąży nie są duże i nie zostały uwzględnione w nowej klasyfikacji cukrzycy WHO. Tak więc nieprawidłową tolerancję glukozy i cukrzycę w ciąży należy rozpoznawać na podstawie tych samych kryteriów oceny doustnego obciążenia 75 g glukozy, co poza okresem ciąży. W prawidłowej ciąży, zwłaszcza w jej pierwszym trymestrze, obniżenie poziomu poposiłkowej glikemii następuje szybciej niż u kobiet nieciężarnych. Znajduje to wyraz w zwiększeniu wartości współczynnika przyswajania glukozy K, obliczanego po szybkim dożylnym wstrzyknięciu roztworu cukru gronowego. W późniejszym okresie ciąży ten współczynnik ulega stopniowemu zmniejszeniu, jednak na ogół przez cały czas jest większy aniżeli u tych samych kobiet przed ciążą lub po jej zakończeniu. W pierwszej połowie ciąży prawidłowej zmiany w stężeniu składników lipidowych krwi są niewielkie, natomiast później występuje umiarkowane zwiększenie stężenia kwasów tłuszczowych i bardzo wyraźny wzrost zawartości tri- glicerydów stanowiących główny składnik lipoprotein o bardzo małej gęstości (VLDL). W razie ograniczonego spożycia węglowodanów może wystąpić keto- za i acetonuria.
O autorze
Podobne wpisy
Ostatnie wpisy
zakątek zdrowia
Archiwa
- wrzesień 2023
- maj 2023
- kwiecień 2023
- grudzień 2022
- listopad 2022
- sierpień 2022
- marzec 2022
- styczeń 2022
- wrzesień 2021
- sierpień 2021
- czerwiec 2021
- maj 2021
- kwiecień 2021
- grudzień 2020
- listopad 2020
- maj 2020
- kwiecień 2018
- marzec 2018
- luty 2018
- styczeń 2018
- grudzień 2017
- listopad 2017
- październik 2017
- wrzesień 2017
- sierpień 2017
- lipiec 2017
- czerwiec 2017
- maj 2017
- kwiecień 2017
- marzec 2017
- luty 2017
- styczeń 2017
Kategorie
Warto przeczytać
- HemochromatozaW chorobie tej, charakteryzującej się nadmiernym odkładaniem złogów żelaza (hemosyderyny) w tkankach, głównie w wątrobie i trzustce (zawartość żelaza w tych narządach …
- Zmiany w naczyniach odżywczych nerwówZmiany w naczyniach odżywczych nerwów (vasa nervoium). Jest to najstarsza teoria tłumacząca występowanie zmian w nerwach obwodowych w cukrzycy, przedstawiona jeszcze pod …
- Czynności wydzielnicze komórek B w cukrzycy typu 1Jak dotąd, oznaczanie peptydu C we krwi znajduje zastosowanie w ocenie resztkowej czynności wydzielniczej komórek B w cukrzycy typu 1, zwłaszcza w …
Jak bezpiecznie i skutecznie wybielić zęby?
Wiele osób pragnie, by ich uśmiech był olśniewający. Jednakże sporo czynników takich jak: częste spożywanie kawy, herbaty, czy nałogowe palenie tytoniu przyczynia …Papryka wędzona, cukier z brzozy
Zakup żywności do własnej kuchni to bardzo poważna sprawa, ponieważ to co jemy, ma oczywiście duży wpływ na nasze zdrowie. Warto się …- Wpływ pracy mięśniowej na przemianę węglowodanów u chorych na cukrzycęU ludzi chorych na cukrzycę reakcja metaboliczna na wysiłek fizyczny może być odmienna aniżeli u zdrowych, co zależy od szczegółowej roli insuliny, …
- GłodzenieGłodzenie, zarówno krótkoterminowe, jak i przedłużone, idzie w parze ze zmniejszaniem się stężenia insuliny we krwi na czczo. Najczęściej stwierdza się wówczas …
- Niekonwencjonalne sposoby podawania insulinyPodskórne wstrzyknięcia dużej dawki insuliny jeden lub kilka razy dziennie — także preparatów o działaniu przedłużonym — jest niefizjologiczne zarówno ze względu …
- Potencjalna nietolerancja glukozyDawniej stan ten nazywano cukrzycą potencjalną lub (retrospektywnie) stanem przedcukrzycowym (piaediabetes). Rozpoznaje się ją u osób, u których test tolerancji glukozy daje …
- Struktura przestrzenna insulinyStruktura przestrzenna insuliny jest determinowana przez dodatkowe wiązania wodorowe oraz wiązania jonowe i zmienne oddziaływanie hydrofobowe łańcuchów bocznych. Mieszczące się wewnątrz jej …
- Somatostatyna we krwiW związku z tym, że głównym źródłem somatostatyny we krwi jest przewód pokarmowy i że wątroba zatrzymuje i degraduje znaczne ilości tego …
Najnowsze komentarze