Peptyd C we krwi

Wydzielany w ilościach ekwimolarnych z insuliną peptyd C przechodzi prawie w całości przez wątrobę do obszaru pozawątrobowego i ulega rozkładowi głównie w nerkach. Jego stężenie molarne we krwi obwodowej jest zatem kilkakrotnie większe od stężenia molarnego insuliny (IRI), do czego przyczynia się także 3-krotnie od insuliny dłuższy okres biologicznego półtrwania, który podług różnych autorów wynosi 11—33 min. Z kinetyki peptydu C wynika zatem, że jego stężenie we krwi obwodowej znacznie dokładniej odzwierciedla czynność wydzielniczą komórek B wysp trzustkowych aniżeli wartość IRI. Ponadto obecność przeciwciał wiążących insulinę nie przeszkadza w jego pomiarze, co ma duże znaczenie w badaniu sprawności czynnościowej komórek B u chorych na cukrzycę leczonych insuliną. Niemniej jednak z radioimmunologicznym oznaczaniem peptydu C we krwi (surowicy) wiążą się pewne problemy metodyczne. Ze względu na duże różnice międzygatunkowe składu aminokwasowego w badaniach u człowieka należy używać jako standardu do znakowania jodem radioaktywnym oraz jako antygenu do produkcji przeciwciał wyłącznie ludzkiego peptydu C, otrzymanego z trzustek ludzkich lub syntetycznie. Swoistość przeciwciał w dostępnych na rynku zestawach do radioimmunologicznego oznaczania peptydu C ma istotne znaczenie dla wiarygodności wyników i była przedmiotem krytycznych porównań. Celem zapobieżenia reakcji krzyżowej tych przeciwciał z proinsuliną zaleca się usunięcie tej ostatniej przed oznaczaniem peptydu C. Pomimo tych zastrzeżeń pomiar stężenia peptydu C stanowi dzisiaj najbardziej miarodajną ocenę sprawności komórek B, jeżeli tej oceny dokonuje się na podstawie analizy krwi pozawątrobowej. Podobnie jak insulinę, także peptyd C oznacza się w warunkach podstawowych (na czczo) oraz po stymulacji (rzadko w warunkach hamowania) komórek B. Praktycznie te wszystkie czynniki, które dają „odpowiedź insulinową”, powodują przyrost stężenia peptydu u ludzi zdrowych na czczo i po doustnym obciążeniu 100 g glukozy. Przyrosty te są znacznie szybsze po bodźcach stosowanych dożylnie aniżeli po podawanych doustnie. U ludzi zdrowych stężenie molarne peptydu C w surowicy krwi obwodowej wynosi na czczo około 0,5 nmol, zaś po doustnym spożyciu testowej dawki glukozy wzrasta przeciętnie 5-krotnie, osiągając największe wartości pomiędzy 60 a 120 min testu. Dożylne wstrzyknięcie roztworu glukozy lub glukagonu powoduje maksymalny przyrost tego stężenia już w ciągu pierwszych 5 min.