Zaburzenia krzepnięcia krwi w cukrzycy

Do rozwoju angiopatii cukrzycowej — przede wszystkim makroangiopatii — przyczynia się nadkrzepliwość krwi. Przyczyny jej w cukrzycy można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią zaburzenia czynności płytek, drugą -— zaburzenia hemostazy osoczowej. Dodatkowe znaczenie mogą mieć zmiany samych krwinek czerwonych. Płytki krwi w cukrzycy. W tej chorobie Ulegają zaburzeniu 3 funkcje płytek: adhezja, agregacja i wydzielanie substancji trombogenicznych. Adhezja zapoczątkowuje udział płytek w tworzeniu się czopa hemostatycznego z chwilą zetknięcia się ich z odsłoniętymi strukturami – podśródbłonkowymi (kolagenem). W cukrzycy jest ona zwiększona, przy czym zjawisko to zależy do pewnego stopnia od poziomu glikemii. W badaniach in vitio stwierdzono, że adhezja płytek zwiększa się proporcjonalnie do stężenia glukozy w otaczającym je środowisku, i to niezależnie od tego, czy płytki te pobrano od dawcy zdrowego, czy chorego na cukrzycę. Ponadto w osoczu chorych na cukrzycę stwierdzono zwiększenie zawartości czynnika von Willebranda — glikoproteiny wchodzącej w skład kompleksu VIII, a pełniącej kluczową funkcję w procesie adhezji płytek. Aktywność tego czynnika nasila się pod wpływem hormonu wzrostu, maleje zaś pod wpływem insuliny. Głównym jednak zaburzeniem funkcji płytek w cukrzycy jest wybitne wzmożenie drugiej (nieodwracalnej) fazy agregacji, połączonej ze zwiększonym uwalnianiem trombogenicznych substancji płytkowych. Wykazano je, stosując różne czynniki agregujące, jak ADP, adrenalina, kolagen, kwas arachidonowy. Wykładnikiem nasilenia tego procesu in vivo jest zwiększenie u chorych na cukrzycę stężenia B-tromboglobuliny w osoczu, swoistego białka uwalnianego przez płytki podczas agregacji. Ponadto u osób tych stwierdzono zwiększone uwalnianie przez płytki czynników płytkowych 3 i 4, przyspieszających proces krzepnięcia. Przypuszcza się, że główną rolę w nasileniu procesu nieodwracalnej agregacji płytek odgrywa przyspieszenie w cukrzycy metabolizmu kwasu arachidonowego w płytkach. Przemiana ta wiedzie przez fazę cyklicznych nadtlenków, prostaglandyn G2 i H2 — na szlaku katalizowanym przez syntazę tromboksanu — do tromboksanu A2, będącego silnym aktywatorem agregacji płytek (i skurczu naczyń). Zwiększona w cukrzycy agregacja płytek może mieć też przyczyny pozapłytkowe. Szczególne znaczenie ma tu niedobór prostacykliny, wytwarzanej w śródbłonku naczyniowym z tych samych cyklicznych endonadtlenków przy udziale swoistej syntazy prostacyklinowej; substancja ta działa silnie antyagregacyjnie i rozkurczowo. U zwierząt z cukrzycą doświadczalną wytwarzanie prostacykliny przez ścianą aorty i korę nerek jest zmniejszone do połowy, zaś skuteczne leczenie tych zwierząt insuliną przywraca stan prawidłowy. U ludzi chorych na cukrzycę również stwierdzono zmniejszenie wytwarzania prostacykliny przez ścianę naczyń żylnych. Nasilenie nieodwracalnej agregacji płytek w cukrzycy, zwiększające skłonność do tworzenia się przyściennych zakrzepów w miejscach mikrouszkodzeń śródbłonka naczyniowego, odgrywa zapewne istotną rolę w rozwoju makroangiopatii cukrzycowej. Poza tym jednak krążące agregaty płytkowe docierając do włośniczek mogą zamykać ich światło, co stanowi jeden z elementów rozwoju mikroangiopatii cukrzycowej. Z dotychczasowych badań nie wynika jednak, by istniała zależność pomiędzy poziomem krążących agregatów płytkowych a obecnością lub zaawansowaniem swoistych zmian w naczyniach włosowatych (retinopatią).