Leczenie encefalopatii cukrzycowej

Postępowanie jest nieco inne przed wystąpieniem zgorzeli niż po jej powstaniu. W obu tych okresach obowiązuje zasada optymalnego leczenia cukrzycy i eliminowania lub ograniczenia wpływu czynników, które mogą nasilać postęp choroby (zakaz palenia tytoniu, zmniejszenie hipercholesterolemii, leczenie nadciśnienia). Równocześnie podejmuje się terapię ukierunkowaną na poprawę przepływu krwi przez chore tętnice (np. preparaty Polfy: Pridazol, Bametan, Sadamin, Nicotol). Wysuwany przez niektórych autorów zarzut, że w ten sposób zwiększa się przepływ zdrowymi naczyniami i nasila niedokrwienie tkanek, do których dochodzą chore (zwężone) naczynia, nie tyczy się cukrzycy, w której zmiany występują na ogół równomiernie we wszystkich naczyniach. W celu poprawy przepływu naczyniowego w kończynach wykonuje się także zabiegi chirurgiczne, jak sympatektomia, a w razie wskazań — rekonstrukcja naczyń (protezowanie). Z chwilą wystąpienia zgorzeli naczyniopochodnej (podobnie w przypadku owrzodzenia neurogennego) na stopie chory powinien zostać skierowany do szpitala, najlepiej równocześnie pod opiekę lekarza internisty i chirurga. Zachowawcze leczenie zgorzeli cukrzycowej stopy obejmuje: 1. Staranne wyrównanie cukrzycy, która w razie dołączającego się zakażenia ulega wyraźnemu pogorszeniu. W tym celu stosuje się obok właściwej diety krótko działającą insulinę: krystaliczną kwaśną, obojętną lub maxirapid przed śniadaniem i obiadem, semilente przed kolacją. W przypadkach ropowicy i utworzenia się ropnia zapotrzebowanie na ten hormon może być bardzo duże. W związku z tym należy pamiętać, że po nacięciu ropnia i jego drenażu zapotrzebowanie to może się gwałtownie zmniejszyć i w razie kontynuowania poprzednio stosowanych dawek insuliny może dojść do hipoglikemii. W przypadkach suchej i dobrze rokującej martwicy można stosować pochodne sulfonylomocznika, o ile dają zadowalające wyrównanie cukrzycy. Natomiast stany ciężkiego niedokrwienia kończyn i zgorzel cukrzycowa stopy stanowią przeciwwskazanie do leczenia cukrzycy pochodnymi biguanidu ze względu na ryzyko kwasicy mleczanowej. 2. Leczenie chorób towarzyszących cukrzycy, które wpływają niekorzystnie na przepływ krwi w kończynie i gojenie się martwicy na stopie. Szczególne znaczenie ma tu usunięcie obrzęków, które mogą występować w niewydolności krążenia czy w nefropatii cukrzycowej. 3. Stosowanie leków poprawiających przepływ naczyniowy w chorej kończynie. W zgorzeli suchej takie postępowanie może wystarczyć i należy wówczas odczekać do samoistnego oddzielenia się tkanki martwiczej. W zgorzeli zakażonej (wilgotnej) oraz w owrzodzeniach neurogennych stopy należy pobrać z głębokich tkanek objętych martwicą materiał na posiew bakteriologiczny i ustalić wrażliwość wyhodowanych drobnoustrojów na antybiotyki. Niezbędna jest zarazem interwencja chirurgiczna, która polega na szerokim nacięciu ropni i ropowicy, ich drenażu, a w razie konieczności — na wykonaniu oszczędzających amputacji w obrębie stopy. Postępowanie takie jest bardziej skuteczne w owrzodzeniach neurogennych niż w zgorzeli rozwijającej się w przebiegu choroby naczyniowej nóg, w której nierzadko ostatecznym sposobem leczenia jest amputacja chorej kończyny.