Lipodystrofia insulinowa

Jest to miejscowe powikłanie leczenia insuliną, polegające’na zaniku tkanki tłuszczowej podskórnej, niekiedy, także przylegających mięśni, w miejscu wstrzykiwania insuliny (lipoatfophia insulinica). Czasem zanik jest poprzedzony przerostem tej tkanki, lub też zmiana ogranicza się tylko do tworzenia się charakterystycznych „guzów” w miejscu wstrzykiwania insuliny (Hpohypertrophia insulinica). Wyraźne zaniki tkanki tłuszczowej obserwuje się głównie u dzieci i kobiet, u mężczyzn częściej występuje jej przerost. Patogeneza tego powikłania insulinoterapii nie jest ostatecznie wyjaśniona. Obecnie dość powszechny jest pogląd, że przyczyną lipodystrofii jest reakcja immunologiczna na insulinę, a zwłaszcza jej „zanieczyszczenia”. Według innej teorii natomiast istotne znaczenie w wywołaniu opisanych tu zmian ma miejscowy wpływ metaboliczny, bądź samej insuliny, bądź jej domieszek (proinsuliny). Częste występowanie zaniku tkanki tłuszczowej podskórnej u kobiet przemawia ponadto za patogennym znaczeniem estrogenów w rozwoju tego powikłania. Lipodystrofia insulinowa nie sprawia żadnych dolegliwości, natomiast w razie znacznego nasilenia stanowi problem kosmetyczny. Czasami szybkość wchłaniania insuliny wstrzykiwanej w okolicy „dołów” lub „guzów” insulinowych zmienia się, co może wpływać na skuteczność wyrównania cukrzycy. Należy na to zwracać szczególną uwagę u dzieci, które chętnie wstrzykują insulinę w te miejsca, ponieważ sprawia im to mniej bólu, prawdopodobnie wskutek zaniku nerwów czuciowych w tym obszarze. Wystąpienie lipodystrofii insulinowej stanowi wskazanie do stosowania insulin wysoko oczyszczonych. Przejście na insuliny monokomponentne powoduje z reguły ustąpienie opisanych zmian w ciągu kilku miesięcy. Ustępowanie zaników tkanki tłuszczowej obserwowano także po stosowaniu insuliny jednoszczyiowej (MP, SP), w tym także po stosowaniu krajowej insuliny ChO Polfa, chociaż skutek nie był wówczas tak wyraźny, jak po zastosowaniu insulin monokomponentnych. Tym powikłaniom zapobiega się do pewnego stopnia przez częstą zmianę miejsca wstrzykiwania hormonu, tak by w tę samą okolicę nie wstrzykiwać go częściej niż jeden raz w miesiącu.