Zmiany kości w cukrzycy

Zmiany w kościach w cukrzycy dzieli się na pierwotne, tzn. wywołane przez samą chorobę, i wtórne, zależne od jej powikłań lub innych czynników powodujących równoczesne występowanie i cukrzycy, i osteopatii. Zmiany pierwszej grupy mogą być rozlane i ograniczone. Osteoporoza, czyli zanik kostny (osteoporosis). Już od dawna wśród przyczyn osteoporozy wymieniano cukrzycę, aczkolwiek nie było pewne, czy rzeczywiście zachodzi tu związek patogenetyczny, czy też tylko jest to niezależna zbieżność częstszego występowania zaniku kostnego i cukrzycy u ludzi starych. Badania ludzi młodszych z długotrwałą cukrzycą typu 1 przemawiają jednak za istnieniem swoistej osteopatii cukrzycowej, przejawiającej się nasilonym zanikiem kostnym [68]. Ilościowe badanie mikroradiologiczne i zażyciowe barwienie fluorochromami (np. tetracykliną) tkanki kostnej wykazują wyraźne zmniejszenie się tworzenia kości, a zarazem jej zwiększoną resorpcję. Z kolei badania oparte na aktywacyjnej analizie fotonowej z użyciem 126J dowiodły, że u blisko połowy osób z długotrwałą cukrzycą w średnim wieku występuje zmniejszona zawartość składników mineralnych w kościach obwodowych. W macerowanych preparatach kostnych uzyskanych od tych chorych stwierdza się obraz typowy dla osteoporozy: zmniejszenie liczby beleczek kostnych i pogrubienie tych, które się „zachowały”. Osteopatie ograniczone. W cukrzycy ograniczone zmiany kości występują najczęściej na stopach, poza tym opisano je w kręgosłupie i w czaszce. Zmiany kości stopy są następstwem niedokrwienia oraz uszkodzenia nerwów i wraz ze zmianami w stawach dają obraz „stopy cukrzycowej”. U około 1/4 chorych na cukrzycę w starszym wieku stwierdza się zesztywniające zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze kręgosłupa (spondylosis deiormans hyperostotica). Z drugiej strony u ludzi z tego typu zmianami znacznie częściej obserwuje się cukrzycę niż w ogólnej populacji. Z dotychczasowych badań wynika, że obie choroby kojarzą się znamiennie ze sobą, jednak mechanizm tej koincydencji nie został dotąd wyjaśniony. Już dawno zauważono częstsze występowanie cukrzycy u osób, głównie kobiet, ze zgrubieniem blaszki wewnętrznej kości czołowej (hyperostosis Irontalis interna), czyli z zespołem Morgagniego-Stewarta-Morela. U tych kobiet stwierdza się otyłość, męski typ owłosienia oraz objawy świadczące o zaburzeniu czynności przysadki i jajników. Chociaż występującą w tym zespole cukrzycę należy uważać za wtórną lub skojarzoną (typ 3), a podstawowa (pierwotna) zmiana kostna nie jest dla cukrzycy swoista, niektórzy podkreślają znamiennie częstsze występowanie tej ostatniej także w większych grupach chorych na cukrzycę, Osteopatie wtórne. W pierwszej kolejności należy tu wymienić osteomalację (krzywicę dorosłych), rzadziej osteosklerozę i zwłóknienie kości, które występują u chorych na cukrzycę powikłaną nefropatią doprowadzającą do niewydolności nerek. Mechanizm powstawania zmian w kościach jest taki sam jak w innych stanach niewydolności nerek i jest związany z zaburzeniem przemiany witaminy D i wtórną nadczynnością przytarczyc. Do osteomalacji może dojść także we wtórnej cukrzycy po pankreatektomii lub w przebiegu zaawansowanego zapalenia trzustki z zespołem złego wchłaniania i ograniczonej z tego powodu absorpcji wapnia i witaminy D. Z kolei w cukrzycy steroidowej Występuje wyraźna osteoporoza, która jest następstwem katabolicznego wpływu hormonów kory nadnerczy. W akromegalii skojarzonej z cukrzycą obecne są zarówno objawy osteoporozy, jak i nowotworzenia się kości, co jest najlepiej widoczne na przedniej powierzchni trzonów kręgowych.