Powikłania cukrzycy

Przez powikłania cukrzycy rozumie się heterogenną grupę dolegliwości i objawów, tworzących charakterystyczne zespoły, które występują w przebiegu tej choroby i o nim przesądzają. Powikłania te przyjęto dzielić na ostre i przewlekłe. Pierwszą grupę stanowią pojawiające się nagle stany głębokich zaburzeń metabolicznych, połączonych z reguły z zaburzeniem gospodarki wodno-elektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej, szybko doprowadzające do znacznego upośledzenia stanu ogólnego, zaburzeń świadomości i nierzadko do śmierci (śpiączki cukrzycowe). Do drugiej grupy zalicza się charakterystyczne zespoły dolegliwości i objawów, będące klinicznym wykładnikiem zmian w naczyniach, nerwach i innych narządach, które pojawiają się w miarę trwania cukrzycy i które przyczyniają się obecnie głównie do inwalidztwa i przedwczesnej umieralności w tej chorobie. Powyższy podział jest umowny, ułatwiający systematyczne omówienie różnych zespołów klinicznych w przebiegu cukrzycy, a wynikający głównie z obecnych możliwości leczenia tej choroby. W istocie rzeczy ostre zaburzenia metaboliczne, czyli śpiączki cukrzycowe, są nie tyle powikłaniem cukrzycy, co następstwem znacznego niedoboru insuliny; przed odkryciem tego hormonu stanowiły one końcową fazę choroby, zaś obecnie występują w razie niepodjęcia leczenia lub zastosowania niewłaściwego postępowania. Z kolei określenie dolegliwości i objawów, będących Wyrazem zmian w naczyniach, nerwach i innych narządach, nazwą „powikłań” może o tyle budzić zastrzeżenie, że mimo przekonywających sugestii nie udowodniono dotąd w sposób ostateczny, iż te zmiany są jedynie następstwem typowych dla cukrzycy zaburzeń metabolicznych; nie można całkowicie wykluczyć hipotezy, że są one późnym objawem cukrzycy, w mniejszym lub większym stopniu niezależnym od hiperglikemii. I tylko uwzględniając to zastrzeżenie posłużono się w tej książce nazwą „powikłania” dla określenia omawianych poniżej zespołów.