Cukrzyca chwiejna

Nazwą cukrzycy chwiejnej (diabetes mellitus labilis, brittle diabetes) określa się tę postać choroby, która cechuje się dużymi wahaniami glikemii mimo podjęcia prawidłowego leczenia. W zasadzie chodzi tu o szczególny przebieg cukrzycy, najczęściej typu 1, ale także (choć znacznie rzadziej) pozostałych typów; dlatego też cukrzyca chwiejna nie została wyodrębniona w obecnej klasyfikacji WHO. Do objawów klinicznych, charakterystycznych dla cukrzycy chwiejnej, należą: niedobór masy ciała, konieczność insulinoterapii, zmienna wrażliwość na insulinę i duża skłonność do ketozy. Mechanizm patogenetyczny takiego właśnie przebiegu choroby nie jest dotąd wyjaśniony. Pewne znaczenie przypisuje się zmiennej dynamice krążenia, zmiennemu oddziaływaniu czynników antagonistycznych wobec insuliny lub przeciwciał ją wiążących (i unieczynniających), zmiennej wrażliwości wątroby na działanie tego hormonu, brakowi koordynacji między wątrobowym i tkankowym działaniem insuliny, nadmiernej lub zmniejszonej sekrecji glukagonu. Cukrzyca może mieć także chwiejny przebieg, jeżeli współistnieje z innymi chorobami. Obserwuje się to w razie kojarzenia się cukrzycy z niektórymi chorobami gruczołów wewnętrznego wydzielania, jak niedoczynność części gruczołowej przysadki, niedoczynność kory nadnerczy, nadczynność tarczycy, a także w zaburzeniach hormonalnych w przebiegu miesiączki lub ciąży, w chorobach wątroby, nerek, w niektórych nowotworach, niekiedy także w nerwicach. Od właściwej cukrzycy chwiejnej należy odróżnić chwiejny przebieg choroby wskutek nieprawidłowego leczenia; chodzi tu w szczególności o takie nieprawidłowości, jak przedawkowanie insuliny, niewłaściwy dobór jej preparatów, nieprzestrzeganie diety itp.