Dolegliwości w cukrzycy

Dolegliwości w cukrzycy są następstwem hiperglikemii, cukromoczu, ketozy, zmian naczyniowych i innych powikłań tej choroby. W zależności od typu cukrzycy mogą one występować nagle lub powoli i mogą mieć różne nasilenie. Czasem (obecnie coraz rzadziej) pierwszym objawem nie rozpoznanej cukrzycy jest śpiączka cukrzycowa. Do najczęstszych dolegliwości, które występują u ponad 2/3 pacjentów na początku choroby, należy uczucie wysychania w ustach, pragnienie (polydypsia) i wielomocz (polyuria). Dolegliwości te są następstwem hiperglikemii. We wczesnych okresach choroby, głównie w łagodnych postaciach cukrzycy typu 2, może występować jednak zespół dolegliwości charakterystycznych dla reaktywnej (poposiłkowej) hipoglikemii, jak uczucie głodu, pocenie się, drżenie rąk. Jego przyczyną jest opóźnione, ale zwiększone wydzielanie insuliny. Powszechną dolegliwością zgłaszaną przez większość chorych w okresie poprzedzającym rozpoznanie cukrzycy, a także w okresach zaniedbania leczenia tej choroby, jest chudnięcie połączone na ogół z dużym apetytem (polyphagia). Jest ono skutkiem nasilonego rozpadu tłuszczu i białka, a często także odwodnienia. Towarzyszy mu z reguły znaczne osłabienie i utrata sił. Następstwem odwodnienia i zmiany objętości gałek ocznych mogą być przemijające zaburzenia widzenia. Wielu pacjentów zgłasza skargi na dolegliwości skórne, jak świąd, czyraczność, upośledzone gojenie się ran. U kobiet występuje świąd sromu (pruritus vulvae), u mężczyzn zapalenie żołędzi i napletka (balanitis). Prawdopodobnie do wystąpienia tych dolegliwości obok cukromoczu przyczynia się także hiperglikemia, gdyż rzadko występują one w cukromoczu nerkowym (glycosuria renalis). Wymienione wyżej dolegliwości osiągają szczególnie duże nasilenie w cukrzycy typu 1. W tej postaci choroby szybko też dochodzi do ketozy i kwasicy ketonowej, której wyrazem jest jadłowstręt, wymioty, bóle brzucha, utrata sił i wreszcie zaburzenia świadomości doprowadzające do stanu śpiączkowego. Duża grupa dolegliwości w cukrzycy jest następstwem powikłań naczyniowych i innych, które mogą występować już w chwili klinicznego rozpoznania choroby. Spośród wywołanych zmianami naczyniowymi często u ludzi starszych występują te, które są wyrazem upośledzonego ukrwienia obwodowego i zmniejszonego przepływu maksymalnego w mięśniach nóg, jak ziębnięcie stóp, chromanie przestankowe, rzadko natomiast silny ból spoczynkowy palców i całej stopy w przypadku daleko posuniętej niedrożności tętnic nóg. Z tymi dolegliwościami kojarzą się często objawy dusznicy bolesnej (angina pectoiis), a niekiedy również niewydolności układu krążenia. Inną grupą subiektywnych objawów, występujących również przeważnie u pacjentów w starszym wieku, są dolegliwości na tle neuropatii. Mogą one mieć różny charakter, jak: parestezje, pieczenie stóp i dłoni, rwące i piekące bóle spoczynkowe kończyn dolnych, promieniujące wzdłuż przebiegu pni nerwowych i nasilające się pod wpływem, ciepła, uczucie „niespokojnych nóg”, a w późniejszym okresie choroby uczucie „martwych nóg”. Czasem parestezje mogą poprzedzać rozpoznanie cukrzycy i ulegają remisji z chwilą wyrównania zaburzeń przemiany węglowodanów. Dolegliwości spowodowane neuropatią narządów trzewnych (trudności oddawania moczu, biegunka) występują w cukrzycy długotrwałej. W początkowym okresie cukrzycy nie leczonej i nie wyrównanej występują często zaburzenia miesiączkowania u kobiet i impotencja u mężczyzn. Ustępują one z chwilą podjęcia skutecznego leczenia i tym się różnią od podobnych objawów w późnym okresie cukrzycy.