Biosynteza i wydzielanie insuliny

U człowieka, podobnie jak u wszystkich kręgowców, insulina jest wytwarzana w swoistych komórkach B wysp trzustkowych, a następnie wydzielana do krwi, z którą trafia do różnych tkanek. W ostatnich latach poczyniono jednak obserwacje, które przemawiają za tym, że hormon ten może byćtakże wytwarzany poza obszarem trzustki. Ma to miejsce u bezkręgowców: u mięczaków substancję o właściwościach biologicznych i immunologicznych insuliny wytwarzają komórki rozsiane w ścianie przewodu pokarmowego i oddają ją do hemolimfy; u muchy mięsnej jest ona wytwarzana przez neurosekrecyjne komórki części grzbietowej mózgu, której usunięcie wywołuje zespół przypominający cukrzycę. Substancję o właściwościach insuliny otrzymano także z jednokomórkowych eukariontów (pierwotniaki, grzyby) i z bakterii. U kręgowców również stwierdzono w mózgu, w pniu nerwu błędnego i w niektórych tkankach (wątroba, mięśnie) obecność substancji, którą zidentyfikowano jako insulinę, a której stężenie było niezależne od stężenia tego hormonu we krwi. W mózgu kręgowców obecne są receptory insulinowe, a ich liczba i powinowactwo nie zmieniają się w stanach hipo- i hiperglikemii. Te obserwacje przemawiają za miejscowym wydzielaniem insuliny w układzie nerwowym i w innych tkankach kręgowców. Znaczenie tego zjawiska nie jest dotąd wyjaśnione. Być może stanowi ono pozostałość przekazanego w rozwoju filogenetycznym systemu regulacji metabolicznej niższych organizmów, nie można jednak wykluczyć, że pełni ono w układzie nerwowym i w niektórych innych narządach określone, na razie nie poznane funkcje [106]. To miejscowe wytwarzanie insuliny w mózgu, nerwach i innych tkankach nie jest w stanie skompensować jej niedoboru, spowodowanego zniszczeniem lub dysfunkcją komórek B wysp trzustkowych.