Rozpoczęcie leczenia cukrzycy pochodnymi sulfonylomocznika powinno być w zasadzie poprzedzone ustaleniem dobowego zapotrzebowania na insulinę i wykluczeniem przeciwwskazań do tego typu leczenia. Po podaniu leków doustnych przerywa się leczenie insuliną w ciągu pierwszych 3 dni, stopniowo zmniejszając dawkę hormonu, jeżeli chory zareaguje skutecznie na terapię doustną. Tej klasycznej zasady często się jednak nie przestrzega, ponieważ jest to kłopotliwe (zwłaszcza w leczeniu ambulatoryjnym), ale także i z tego względu, że nawet krótkotrwałe wstrzykiwanie insuliny wywołuje reakcję immunologiczną, która może w późniejszym czasie mieć znaczenie diagnostyczne (niemożność oznaczenia insuliny (IRI) we krwi), czy nawet kliniczne (większa skłonność do odczynów nadwrażliwości na insulinę). Jeżeli chodzi o pochodne sulfonylomocznika o krótkim okresie działania (tolbutamid), to początkowa dawka jest duża w celu uzyskania terapeutycznego stężenia leku we krwi i tkankach; następnie podaje się przewlekle mniejszą dawkę podtrzymującą, np. początkowo 3 g tolbutamidu dziennie, po 3 dniach zmniejsza się ją do 2 g, zaś po dalszych 3 dniach do 1, lub nawet 0,5 g dziennie. Leki o działaniu przedłużonym (chłorpropamid) lub silniej działające leki „drugiej generacji” (glibenklamid) podaje się od początku w dawkach przewlekłych, gdyż w dawkach większych powodowały niekiedy występowanie hipoglikemii. Skuteczność pochodnych sulfonylomocznika jest ograniczona w czasie i zwykle po upływie kilku — w sporadycznych przypadkach nawet kilkunastu — lat biochemiczne wskaźniki kontroli cukrzycy pogarszają się, czemu towarzyszy ponowne wystąpienie klinicznych dolegliwości i objawów niewyrównania tej choroby. Powyższe zjawisko określa się mianem późnej nieskuteczności pochodnych sulfonylomocznika i umownie ustalono, żeby ją rozpoznawać wówczas, gdy glikemia na czczo i w ciągu doby przekroczy 13,9 mmol/1 (250 mg%), a cukromocz dobowy 30 g, po co najmniej 4 tygodniach stosowania tych leków z zadowalającym skutkiem. Należy zawsze odróżnić rzeczywistą późną nieskuteczność pochodnych sulfonylomocznika od nieskuteczności spowodowanej określonymi przyczynami, zwiększającymi zapotrzebowanie na insulinę, jak nieprzestrzeganie diety niskoenergetycznej przez chorych otyłych, zakażenia, stosowanie glikokortykosteroidów, leków solo- i moczopędnych itp. Doświadczenie kliniczne poucza, że niewielu jest chorych prawidłowo zakwalifikowanych do doustnego przyjmowania pochodnych sulfonylomocznika, u których to leczenie można ze skutkiem prowadzić dłużej niż 6—7 lat. Mechanizm pojawienia się rzeczywistej późnej nieskuteczności pochodnych sulfonylomocznika jest ciągle nie wyjaśniony. Najczęściej tłumaczy się ją stopniowym zanikiem komórek B wysp trzustkowych, będącym wynikiem naturalnego przebiegu cukrzycy typu 2. Stwierdzenie jednak prawidłowego lub nawet zwiększonego stężenia peptydu C w surowicy u wielu chorych, u których wystąpiła późna nieskuteczność pochodnych sulfonylomocznika i którzy z tego powodu musieli przejść na stosowanie insuliny, przemawia za udziałem w tym zjawisku także pozatrzustkowych czynników zmniejszających biologiczną aktywność insuliny. Z chwilą wystąpienia późnej nieskuteczności pochodnych sulfonylomocznika należy przede wszystkim poszukiwać tych uchwytnych przyczyn, które mogą zwiększać zapotrzebowanie na insulinę, i je eliminować. Jeśli nieskuteczność ta okaże się rzeczywista, okres doustnego leczenia można przedłużyć, zmieniając związki działające słabiej (tolbutamid) na działające silniej i dłużej (chlor- propamid, glibenklamid), jak również kojarząc pochodne sulfonylomocznika z pochodnymi biguanidu. Jeżeli takie postępowanie nie daje zadowalającego wyrównania cukrzycy, należy przejść na leczenie insuliną. W szczególności należy przestrzec przed zwiększaniem dawek stosowanego leku powyżej ustalonego zakresu. Podawanie „na siłę” pochodnych sulfonylomocznika nie poprawia sytuacji metabolicznej w tych przypadkach, może natomiast być przyczyną niebezpiecznych objawów niepożądanych. Przedłużenia doustnego leczenia cukrzycy uzyskiwano przez krótkotrwałe (2 tygodnie) „wstawki” leczenia insuliną: ponowne zastosowanie pochodnych sulfonylomocznika pozwalało u niektórych chorych na zadowalające wyrównanie cukrzycy przez najbliższe kilka miesięcy. Ponieważ przerywanie insulinoterapii sprzyja występowaniu alergii insulinowej i insulinooporności, w razie podjęcia tego rodzaju próby należy stosować insuliny wysoko oczyszczone (ewentualnie insulinę ludzką).
O autorze
powiązane posty
Ostatnie wpisy
- Dieta pudełkowa odchudzająca – skuteczna metoda na zdrową redukcję wagi
- Nabiał niskotłuszczowy – zdrowa alternatywa, czy pułapka?
- Witamina H (biotyna) – właściwości, źródła i dawkowanie
- Podstawowe zasady zdrowego odchudzania: klucze do sukcesu
- Czosnek czerwony – właściwości, działanie i zastosowanie zdrowotne
zakątek zdrowia
Archiwa
- kwiecień 2025
- marzec 2025
- luty 2025
- listopad 2024
- czerwiec 2024
- maj 2024
- kwiecień 2024
- listopad 2023
- maj 2023
- kwiecień 2023
- grudzień 2022
- listopad 2022
- sierpień 2022
- marzec 2022
- styczeń 2022
- wrzesień 2021
- sierpień 2021
- czerwiec 2021
- maj 2021
- kwiecień 2021
- grudzień 2020
- listopad 2020
- maj 2020
- kwiecień 2018
- marzec 2018
- luty 2018
- styczeń 2018
- grudzień 2017
- listopad 2017
- październik 2017
- wrzesień 2017
- sierpień 2017
- lipiec 2017
- czerwiec 2017
- maj 2017
- kwiecień 2017
- marzec 2017
- luty 2017
- styczeń 2017
Kategorie
Warto przeczytać
Zakażenia w cukrzycy
W przeszłości zakażenia były częstym powikłaniem cukrzycy i niejednokrotnie w dużym stopniu przyczyniały się do niekorzystnego w niej rokowania. Od czasu odkrycia …Przeciwwskazania do stosowania pochodnych sulfonylomocznika w leczeniu cukrzycy
Przeciwwskazaniem do doustnego leczenia pochodnymi sulfonylomocznika jest cukrzyca typu 1, cukrzyca chwiejna, najczęściej także cukrzyca typu 3, a w szczególności cukrzyce wtórne …Nadczynność gruczołu tarczowego
Częstość cukrzycy w tej chorobie oblicza się na 2—3%. Była ona przeciętnie 2 razy wyższa od chorobowości wskutek cukrzycy w ogólnych populacjach, …Fizjologiczna zależność czynnościowa
Zależność czynnościowa pomiędzy komórkami A, B i D wysp trzustkowych jest wynikiem omówionych w poprzednich podrozdziałach mechanizmów działania hormonów wydzielanych przez poszczególne …Inne choroby i zespoły kliniczne
Różne zespoły genetyczne skojarzone z zaburzeniem przemiany węglowodanów. Na ogół różnicowanie tych zespołów z cukrzycą idiopatyczną nie jest trudne, ponieważ na pierwszy …Zmiany stawów i okołostawowe w cukrzycy
W cukrzycy można wyróżnić 3 rodzaje zmian w stawach i w okołostawowej tkance łącznej, które zależą od występujących w tej chorobie zaburzeń …Skład jakościowy diety
W ramach ustalonego na wstępie zapotrzebowania energetycznego należy tak dobrać poszczególne składniki pokarmowe, aby dzienna racja żywności zawierała odpowiednią ilość białka, tłuszczu …Czerwona porzeczka – zdrowotne właściwości i korzyści dla organizmu
Porzeczka czerwona to nie tylko smaczny dodatek do deserów czy napojów, ale także prawdziwa bomba zdrowotna. Bogata w witaminy, minerały oraz przeciwutleniacze, …Układ sercowo-naczyniowy a doustne leczenie cukrzycy
W połowie lat siedemdziesiątych żywą dyskusję na temat celowości dalszego doustnego leczenia cukrzycy spowodowały raporty grupy uniwersytetów amerykańskich, dowodzące większej umieralności z …Przewlekła neuropatia symetryczna
Jest to najczęstsza postać neuropatii cukrzycowej i przytoczone wyżej dane na temat częstości występowania i uwarunkowań powikłań w obrębie obwodowego układu nerwowego …Inne hormony wysp trzustkowych
W wyspach trzustkowych około 20% komórek obdarzonych właściwościami wydzielniczymi stanowią komórki nie-B. Są to komórki A (około 15%) wydzielające glukagon, komórki D …
Najnowsze komentarze