Katecholaminy

Spośród katecholamin biologicznie czynnych główny wpływ na metabolizm wywiera adrenalina. Jej fizjologiczna funkcja polega na szybkim uruchamianiu rezerw energetycznych organizmu i dostarczeniu ich do tkanek, głównie mięśni. Ma to szczególne znaczenie w stanach stresu lub wysiłku i prawdopodobnie te metaboliczne wpływy adrenaliny odegrały ważną rolę w rozwoju filogenetycznym (tight oi tlight). Adrenalina hamuje sekrecję insuliny, zwiększa wydzielanie glukagonu, poza tym wpływa bezpośrednio na przemianę węglowodanów i tłuszczów. Przemiana węglowodanów. Adrenalina — i w mniejszym stopniu noradrenalina — przez aktywację cyklazy adenylanowej i zwiększenie w komórce zawartości cAMP inicjują „dużą kaskadę” w wątrobie i mięśniach, a także powodują aktywację fosforylazy i hamowanie syntazy glikogenowej. Rezultatem tego działania w wątrobie jest nasilenie się glikogenolizy i zwiększone oddawanie glukozy przez ten narząd do krwi. W mięśniach dochodzi również do glikogenolizy, której następstwem jest jednak zwiększone oddawanie do krwi mleczanu i alaniny; te, wychwytywane przez wątrobę, zostają w tym narządzie resyntetyzowane do glukozy i w tej postaci oddane ponownie do krwi. Ostatecznym rezultatem wpływu adrenaliny na przemianę węglowodanów w wątrobie i mięśniach jest więc zwiększenie stężenia glukozy we krwi. Efekt ten jest słabszy niż W przypadku analogicznego działania glukagonu. Katecholaminy zwiększając wydzielanie tego hormonu przez komórki A wysp trzustkowych powodują jednak, że w stanach stresowych zostaje wykorzystany także jego wpływ na przemianę węglowodanów (glikogenoliza) i białek (glukoneogeneza) w wątrobie. Przemiana tłuszczów. Adrenalina wybitnie pobudza lipolizę w tkance tłuszczowej. Wpływ ten wywiera przez aktywację cyklazy adenylanowej i zwiększenie w adypocytach stężenia cAMP, który powoduje przejście nieaktywnej lipazy triglicerydowej w postać czynną. Następstwem lipolizy jest zwiększenie stężenia wolnych kwasów tłuszczowych we krwi oraz ich utleniania. Ten proces hamuje utlenianie glukozy w mięśniach. Przyrost glikemii po podaniu adrenaliny jest zatem skutkiem zarówno zwiększonego oddawania glukozy przez wątrobę do krwi, jak i zmniejszonego zużytkowania tego cukru w mięśniach. Hamowanie sekrecji insuliny przez adrenalinę ma na celu zapobieganie antylipolitycznemu działaniu tej pierwszej.