Teoria genetyczna

Podług tej teorii zmiany we włośniczkach w cukrzycy są uwarunkowane genetycznie obecnością określonych konstelacji zmutowanych genów i są objawem towarzyszącym zaburzeniu tolerancji węglowodanów, a nie jego następstwem. Ta teoria opiera się głównie na stwierdzeniu dyskretnych zmian we włośniczkach, typowych dla cukrzycy, w okresie poprzedzającym wystąpienie jawnej choroby. Okazało się jednak, że w już bardzo wczesnych, bezobjawowych stadiach nieprawidłowej tolerancji węglowodanów występuje zaburzenie sekrecji insuliny. Stwierdzono także, że zmiany w naczyniach włosowatych obserwuje się w cukrzycach wtórnych u ludzi (Lyp 3) oraz u zwierząt z cukrzycą doświadczalną (alloksanową, streptozotocynową), a więc w cukrzycach niezależnych od czynnika genetycznego. Za znaczeniem predyspozycji dziedzicznej do występowania mikroangiopatii w cukrzycy mogą jednak przemawiać obserwacje sugerujące większą częstość występowania retinopatii w cukrzycy typu 1 skojarzonej z antygenami HLA szeregu DR3-B8 aniżeli w tej samej postaci cukrzycy skojarzonej z antygenami HLA szeregu DR4-Bw62 (B15). Z drugiej strony sugeruje się, że określona konstelacja antygenów HLA wpływa na rozwój zmian w naczyniach włosowatych pośrednio, ponieważ szczególnie determinuje wystąpienie i przebieg cukrzycy typu 1 o dużym niedoborze insuliny i skłonności do hiperglikemii.