Zależność czynnościowa pomiędzy komórkami A, B i D wysp trzustkowych jest wynikiem omówionych w poprzednich podrozdziałach mechanizmów działania hormonów wydzielanych przez poszczególne komórki. Pomiędzy komórkami A i B oraz A i D zachodzi ujemne sprzężenie zwrotne, co oznacza, że glukagon pobudza wydzielanie insuliny i somatostatyny, natomiast oba te hormony hamują wydzielanie glukagonu. Nieco inna jest prawdopodobnie zależność pomiędzy komórkami B i D; somatostatyna wyraźnie zmniejsza wydzielanie insuliny, jednak wpływ insuliny na czynność komórek D jest pośredni i wynika z ogólnych wpływów metabolicznych tego hormonu (lub jego niedoboru). Nowsze badania przemawiają także za istnieniem ujemnego sprzężenia zwrotnego pomiędzy komórkami PP i D; polipeptyd trzustkowy pobudza wydzielanie somatostatyny, zaś somatostatyna hamuje stymulowane wydzielanie PP. Oprócz tych zależności dla integracji czynnościowej wysp trzustkowych istotne znaczenie ma ich swoista architektura. U człowieka komórki B stanowią część centralną (i największą) wyspy, natomiast komórki A lub PP mieszczą się na obwodzie, zaś komórki D tworzą cienką warstwę pomiędzy skupieniami komórek A i B, w sumie jednak kontaktują się bezpośrednio z większą (proporcjonalnie) liczbą komórek A niż B. Jedynie hormony wydzielane przez komórki A i B — glukagon i insulina — wywierają bezpośrednie działanie metaboliczne. Wpływając przeciwstawnie na te same substraty, kierują ostatecznie ich przemianę w stronę wyznaczoną przez aktualną sytuację energetyczną organizmu. W istocie rzeczy to przeciwstawne działanie hormonów wydzielanych przez komórki A i B sprawia, że ich funkcje się wzajemnie uzupełniają. Ilustruje to najlepiej ich wpływ na przemianę węglowodanów: glukagon zwiększa napływ wolnej glukozy z wątroby do krwi i przestrzeni zewnątrzkomórkowej, zaś insulina zwiększa pobieranie tego cukru i wykorzystanie go w tkankach, co ostatecznie ustala homeostazę glikemii, tak istotną dla prawidłowej czynności ośrodkowego układu nerwowego i innych tkanek i narządów. Zdolność adaptowania się komórek A i B do aktualnych potrzeb metabolicznych jest bardzo duża, czego wyrazem jest szeroki zakres zmian u zdrowego człowieka stosunku stężeń molarnych insuliny i glukagonu (I/G) w osoczu. Glukagon działa metabolicznie silniej niż insulina i w warunkach normalnego odżywiania stosunek I/G w osoczu wynosi około 4,0, w stanie głodu może się jednak zmniejszyć 10-krotnie, zaś po spożyciu glukozy wyraźnie się zwiększa. Na czczo, w warunkach oddawania glukozy przez wątrobę do krwi, jest on wykładnikiem działania glukagonu, natomiast jego wzrost po posiłkach dowodzi dominującego działania insuliny. W stanach chorobowych, w których dochodzi do zaburzenia czynności wysp trzustkowych, stosunek I/G w osoczu ulega trwałym zmianom i nie dostosowuje się do aktualnej podaży i zapotrzebowania na substraty energetyczne i strukturalne w takim stopniu, jak u ludzi zdrowych. Pociąga to za sobą określone konsekwencje metaboliczne: zwiększenie stosunku I/G w osoczu wskazuje na przewagę procesów anabolicznych, natomiast jego zmniejszenie dowodzi przewagi procesów katabolicznych. Znacznie trudniej jest określić fizjologiczną funkcję komórek D i PP w wyspach trzustkowych. Wydzielane przez nie hormony — somatostatyna i polipeptyd trzustkowy — nie mają bezpośredniego wpływu na przemianę węglowodanów, tłuszczów i białek, natomiast poza wyżej wymienionym wpływem na komórki A i B działają także na czynność żołądka, jelit, dróg żółciowych i części gruczołowej trzustki. Jak dotąd, dokładniej potrafiono zdefiniować funkcję komórek D. Uważa się, że wydzielana przez nie somatostatyna integruje czynność komórek A i B oraz ją koordynuje z procesem trawienia i wchłaniania składników pożywienia. Hormon ten hamuje czynność komórek A i B, a także PP, na razie jednak nie są znane mechanizmy, które kierują jego wpływ na określoną populację komórek. Znacznie silniejszy, a zarazem krótkotrwały, efekt hamowania przez somatostatynę czynności komórek A oraz swego rodzaju „obligatoryjność” sąsiedztwa komórek A i D przemawiają za tym, że w integrowaniu czynności wyspy przez komórki D przeważa hamowanie przez nie komórek A nad analogicznym wpływem na komórki B. Umiarkowana hiperglikemia, którą spotyka się dość często w przypadkach somatostatinoma, jest następstwem bardziej długotrwałego hamowania komórek B przez bardzo duże stężenie somatostatyny i jest zjawiskiem niefizjologicznym. Jest też prawdopodobne, że somatostatyna wytwarzana w komórkach D wysp trzustkowych może działać na drodze dokrewnej poza obszarem wysp, przy czym działanie to ma również na celu zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tych ostatnich. Wzmożenie wydzielania somatostatyny po posiłku przyczynia się do zwolnienia pasażu i trawienia składników pożywienia w przewodzie pokarmowym, a tym samym ogranicza stymulujący wpływ ich wchłaniania (GIP) i wzrostu ich stężenia we krwi na czynność komórek B i dostosowuje przebieg tych procesów do sprawności czynnościowej tych komórek. Można przypuszczać, że podobną funkcję pełni także PP, który może hamować wydzielanie soku trzustkowego i żółci bezpośrednio, lub też przez stymulację wydzielania somatostatyny w komórkach D wysp trzustkowych. Jest sprawą otwartą, czy oddzielne unaczynienie tylnej części głowy trzustki, gdzie w wyspach trzustkowych skupiona jest większość komórek wydzielających PP, odgrywa rolę w przekazywaniu sygnałów z wysp za pośrednictwem tego peptydu.
O autorze
powiązane posty
Ostatnie wpisy
- Fitohormony: Kluczowe substancje w rozwoju roślin i ich zastosowania
- Ferrytyna i dieta: Jak poprawić poziom żelaza w organizmie?
- Dieta śródziemnomorska: zasady, korzyści i przykładowy jadłospis
- Pomarańcze – zdrowotne właściwości i korzyści w diecie
- Dieta paleo – zasady, korzyści zdrowotne i przeciwwskazania
zakątek zdrowia
Archiwa
- marzec 2025
- luty 2025
- listopad 2024
- czerwiec 2024
- maj 2024
- kwiecień 2024
- listopad 2023
- maj 2023
- kwiecień 2023
- grudzień 2022
- listopad 2022
- sierpień 2022
- marzec 2022
- styczeń 2022
- wrzesień 2021
- sierpień 2021
- czerwiec 2021
- maj 2021
- kwiecień 2021
- grudzień 2020
- listopad 2020
- maj 2020
- kwiecień 2018
- marzec 2018
- luty 2018
- styczeń 2018
- grudzień 2017
- listopad 2017
- październik 2017
- wrzesień 2017
- sierpień 2017
- lipiec 2017
- czerwiec 2017
- maj 2017
- kwiecień 2017
- marzec 2017
- luty 2017
- styczeń 2017
Kategorie
Warto przeczytać
Dieta sokowa – jak stosować zdrowy detoks i uniknąć skutków ubocznych?
Dieta sokowa, znana jako zdrowa terapia sokowa, zdobywa coraz większą popularność wśród osób poszukujących skutecznych metod detoksykacji organizmu. Opiera się na spożywaniu …Insulinooporność przedreceptorową
Jest ona następstwem degradacji lub unieczynnienia insuliny obecnej we krwi i płynie międzykomórkowym przed jej interakcją z receptorem insulinowym komórek. Najlepiej poznanym …Jak skutecznie nawadniać organizm? Metody i zalecenia zdrowotne
Znajomość roli nawodnienia w naszym życiu jest kluczowa dla zdrowia i samopoczucia. Woda stanowi aż 75% naszego ciała, a jej odpowiednia ilość …Podniesienie dna zatoki szczękowej jako zabieg przygotowywawczy przed leczeniem implantologicznym
Utrata naturalnych zębów w pewnym momencie zawsze doprowadza do rozpoczęcia procesu degradacji tkanki kostnej w jamie ustnej. Jest to związane z tym, …Cynamon na odchudzanie – jak go stosować, by schudnąć?
Cynamon, znany przede wszystkim jako aromatyczna przyprawa, ma znacznie więcej do zaoferowania niż tylko smak w naszych potrawach. Badania sugerują, że regularne …Dieta – podstawa zdrowego stylu życia. Warzywa ekologiczne sklep internetowy, oleje roślinne – olej z pestek dyni
Zdrowa i zbilansowana dieta jest bez wątpienia najważniejszym elementem dbania o stan naszego organizmu. To od niej zależy jakość i długość życia, …Makarony bezglutenowe i niepalona kasza gryczana
Zdrowy tryb odżywiania jest ważną kwestią dla wielu osób, zwłaszcza dla kobiet. Panie przykładają wielką wagę do tego, co konkretnie spożywają, dlatego …Ouabaina
Lek ten zwiększa wyraźnie wydzielanie insuliny jedynie w badaniach in vitro i tylko wówczas, gdy stosuje się go w dawkach większych niż …Właściwości limonki – klucz do zdrowia i dobrego samopoczucia
Limonka, mały zielony owoc cytrusowy, to nie tylko popularny składnik napojów i potraw, ale również prawdziwa skarbnica zdrowotnych właściwości. Zawiera mnóstwo witamin, …Proinsulina we krwi
Proinsulina stanowi około 6% aktywności insulinowej (IRI) ekstrahowanej z trzustki i podobną proporcję tego prohormonu w odniesieniu do wartości IRI stwierdza się …Obraz kliniczny i leczenie cukrzycy
Na ukształtowanie się obrazu klinicznego cukrzycy składają się z jednej strony zróżnicowane czynniki etiologiczne, doprowadzające do bezwzględnego lub względnego niedoboru insuliny, z …
Najnowsze komentarze